Associé over de schreef, dus buiten?

Een abonnee maakt deel uit van een associatie van drie artsen. Een van de associés lijkt het niet zo nauw meer te nemen met de wettelijke regels en de gemaakte onderlinge afspraken (op financieel vlak). Daar zijn ondertussen zelfs schriftelijke bewijzen van. “Wij willen nu verder zonder die derde associé. Hoe moet dat juridisch geregeld worden?” , zo vroeg de abonnee.

Contract bevat een specifieke clausule

Uitsluitingsclausule. Soms is er contractueel in de associatieovereenkomst voorzien dat een associé opgezegd kan worden door de overige associés mits naleving van een opzegtermijn, en/of dat hij uitgesloten kan worden om ‘gegronde’ of ‘dringende’ reden (zonder opzegtermijn).

Let op!  Als de uitgesloten associé kan aantonen dat de uitsluiting onregelmatig of onrechtmatig gebeurde, kan hij een vergoeding eisen voor de geleden schade (bv. inkomstenverlies of reputatieschade). Een voorafgaande ingebrekestelling en remediëringsperiode is op zijn minst aangewezen.

Clausule over verlies lidmaatschap. Een andere mogelijke clausule is dat een associé zijn lidmaatschap van rechtswege (lees: automatisch) verliest, als bepaalde feiten zich voordoen, bv. in geval van een ernstige tuchtrechtelijke veroordeling (zoals een schorsing van 12 maanden), een langdurige ziekte, een negatieve beslissing van de Provinciale Geneeskundige Commissie over de fysieke of psychische geschiktheid van de arts, enz.

Geen specifieke clausule aanwezig

Zelf opzeggen kan altijd... Het is inderdaad zo dat iedere associé steeds over de mogelijkheid beschikt om het eigen lidmaatschap stop te zetten. Werd er contractueel in een opzegregeling voorzien, dan moet deze gevolgd worden; staat er geen opzegtermijn in het contract, dan gaat het om een zgn. redelijke opzegtermijn.

... maar kan nadelen hebben. Een associatieovereenkomst bevat vaak clausules die bepaalde (nadelige) gevolgen met zich meebrengen voor de partij die het contract opgezegd heeft. Denk bv. aan zaken als niet-concurrentie, geheimhouding of verlies van betaalde goodwill.

In gebreke stellen... Wilt u het contract niet zelf opzeggen, dan moet u de mede-associé (aangetekend) in gebreke stellen voor zijn contractuele tekortkomingen. In de mate waarin er aan een aantal voorwaarden voldaan is, kunt u dan tijdelijk zelf uw contractuele verplichtingen t.a.v. deze associé niet verder nakomen. Deze ‘exceptie van niet-uitvoering’ biedt evenwel maar tijdelijk soelaas en kan achteraf door de rechter getoetst worden.

... en/of de ontbinding vragen. U kunt er ook voor opteren om een contractuele tekortkoming zelf aan de rechter voor te leggen, die dan zal oordelen over een gepast gevolg. De rechter zal dan concreet nagaan of de wanprestatie naast een schadevergoeding bv. ook een ontbinding van de overeenkomst kan rechtvaardigen.

Let op 1!  Door de ontbinding houdt de associatie op te bestaan en dat heeft uiteraard verregaande gevolgen (die geregeld moeten worden). Binnen de rechtspraak is er weliswaar een nieuwe tendens ontstaan naar een zgn. ontbinding op maat (= t.a.v. één partij), maar in de context van artsenassociaties is dat bij ons weten nog niet gebeurd.

Let op 2! Gaat het om een vennootschap (i.p.v. een associatie naar burgerlijk recht), dan gelden er nog andere regels.