Wederzijdse schenking zonder notaris tegen halve prijs?
Wederzijdse schenking
Populaire techniek. De wederzijdse schenking tussen echtgenoten is een populaire techniek omdat dit een grote besparing oplevert inzake erfbelasting. Let wel, het moet gaan om ‘eigen goederen’. Wederzijds schenken met goederen uit de huwgemeenschap kan dus niet.
Voorbeeld. Tom en Els zijn gehuwd met scheiding van goederen. Tom heeft een obligatieportefeuille van € 400.000 en Els een aandelenportefeuille van € 700.000. Zij willen de portefeuilles aan elkaar schenken. Als Tom eerst sterft, dan is Els eigenaar van beide portefeuilles. De portefeuille van Tom kreeg ze via schenking en haar portefeuille kan ze behouden, doordat ze haar gedane schenking aan Tom kan ‘herroepen’. Schenkingen tussen echtgenoten kunnen immers steeds herroepen worden en Els is daarop geen erfbelasting verschuldigd. Eenzelfde resultaat wordt bekomen door een beding van terugkeer in de akte te zetten, zodat de schenking belastingvrij terugkeert.
Hoe schenken?
Geregistreerde bankgift. Als de wederzijdse schenking gebeurt via een bankgift en er daarbij één onderhands geschrift opgemaakt wordt (de zgn. pacte adjoint, dus een bewijsdocument door schenker en begiftigde getekend), dan zal bij de registratie van dit bewijs slechts één keer schenkbelasting betaald moeten worden op de hoogste waarde. Concreet zal er dus 3% (3,3% in Wallonië) betaald moeten worden op € 700.000, dus € 21.000. Het zijn immers zgn. afhankelijke beschikkingen (art. 2.8.4.1.2 VCF en art. 14 Br. en W.W.Reg.) .
Geen registratie. Door de bankgift of de schenking voor de Nederlandse notaris niet te registreren, betaalt u zelf geen schenkbelasting, maar dan speelt wel de fameuze termijn van drie jaar (binnenkort vier in Vlaanderen).
Belgische notaris. Doen ze dezelfde schenking voor de notaris, dan betalen ze schenkbelasting op zowel € 700.000 als € 400.000. Dat komt gewoon omdat artikel 1097 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat wederzijdse schenkingen tussen echtgenoten in één akte verboden zijn. Kortom, de notaris moet twee notariële aktes opmaken zodat tweemaal schenkbelasting betaald moet worden. Ter info: bij een wederzijdse schenking van vastgoed, moet u sowieso naar de Belgische notaris.
Grondwettelijk Hof
Geen discriminatie. Het Grondwettelijk Hof oordeelde in een arrest van 28 mei 2019 dat het verschil in fiscale behandeling geen discriminatoir karakter heeft. De notariële schenkingsakten die geregeld zijn bij wet, hoeven niet eenzelfde behandeling te genieten als een bankgift die een techniek is die door de praktijk ontwikkeld is.
Opletten in Vlaanderen. Dat de Vlaamse Belastingdienst geen fan is van dergelijke wederzijdse schenkingen, blijkt uit een aantal voorafgaande beslissingen. Dat is het geval als echtgenoten wederzijdse schenkingen doen van identieke goederen of waarden (bv. de echtgenoten schenken elk € 500.000 cash of aandelen aan elkaar). En vooral met een effectenportefeuille die de echtgenoten in onverdeeldheid hebben en waarbij elk de helft schenkt aan elkaar, heeft Vlabel het heel moeilijk. Vlabel meent (ten onrechte), dat er dan geen sprake meer is van een schenking, maar dat het dan gaat over een ruil. De twee portefeuilles worden dan dus gewoon verwisseld volgens Vlabel. De meerderheid van de rechtsleer vindt dat er dan toch een echte schenking is, maar veiligheidshalve zorgt u het best dat de schenkingen verre van identiek zijn.