MEDISCH DOSSIER - 18.02.2020

Welke straffen voor ‘stoute’ (verzekerings)artsen?

Eind januari 2020 lekte uit dat verzekeringsartsen zich frauduleus (= zonder toestemming en met valse bedoelingen) toegang verschaft zouden hebben tot (elektronische) dossiers in ziekenhuizen. Welke ‘straffen’ staan daar eigenlijk op?

Een patiëntendossier raadplegen

Alleen behandelende arts(en). De toegang tot een patiëntendossier is strikt beperkt omwille van het beroepsgeheim van de arts. Buiten de patiënt zelf (en/of diens vertrouwenspersoon) kan het dossier alleen ingezien worden door de zorgverleners die betrokken zijn bij de behandeling.

Enkel mits toestemming. Inzage kan in de regel alleen mits toestemming van de patiënt of zijn vertegenwoordiger. Slechts in uitzonderlijke omstandigheden, de inzage is dringend nodig en de toestemming kan niet tijdig gevraagd worden (bv. bij een onbewuste patiënt en onbereikbare familie), kan men het dossier zonder voorafgaande toestemming inkijken.

Gevolg voor verzekeringsartsen. Een verzekeringsarts kan op basis van deze principes eigenlijk nooit recht op inzage hebben. Zelfs als de patiënt er toestemming voor zou geven, stelt dit de behandelende artsen immers niet vrij van hun beroepsgeheim en kan de verzekeringsarts, die niet betrokken wordt bij de behandeling, het dossier dus niet inkijken.

En dan nog is het een beperkte inzage. Ook met toestemming van de patiënt kan een behandelende arts volgens de rechtspraak alleen inzage krijgen in het dossier als dit noodzakelijk is voor de behandeling en beperkt wordt tot de gegevens die noodzakelijk zijn voor deze behandeling. Onderdelen van het dossier die manifest niet relevant zijn voor de behandeling mogen dus niet ingekeken worden. Ook de zgn. Kwaliteitswet, die van toepassing wordt op 1 juli 2021, beklemtoont deze principes (art. 38) .

Wat bij onrechtmatige raadpleging?

Sancties voor de raadpleger. Een arts die actief een patiëntendossier raadpleegt zonder daartoe gerechtigd te zijn, begaat een fout naar burgerlijk recht en volgens de medische deontologie, en riskeert bijgevolg zowel een tuchtsanctie als een veroordeling tot schadevergoeding.

Let op!  Dit geldt voor een verzekeringsarts maar evengoed voor een ziekenhuisarts die buiten de voorwaarden van de wet een dossier raadpleegt. Die laatste riskeert óók nog een interne sanctie die zelfs, in bijzondere omstandigheden, uit een ontslag om dringende reden zou kunnen bestaan.

Soms ook strafrechtelijk. In specifieke omstandigheden kan het onrechtmatig raadplegen van een dossier ook een strafrechtelijke inbreuk zijn, nl. als de toegang verschaft wordt onder valse voorwendsels, bv. door te verklaren dat de arts betrokken is in de behandeling terwijl dit niet zo is.

Sancties voor de bewaarder. Ook de bewaarder van het dossier kan een fout begaan door de toegang ertoe niet (voldoende) te beschermen. Volgens de wet is de arts-samensteller van het dossier hiervoor persoonlijk verantwoordelijk (art. 9 Wet Patiëntenrechten) , tenzij bij ziekenhuisdossiers waar de hoofdarts de verantwoordelijkheid draagt (art. 25 Ziekenhuiswet) . Bij onvoldoende bescherming van het dossier riskeert men zowel een tucht- als een strafsanctie, én ook nog veroordeeld te worden tot het vergoeden van eventuele schade.

Let op!  Sinds de inwerkingtreding van de GDPR zijn de risico’s op dat vlak alleen maar groter geworden. Het ‘lekken’ van gezondheidsgegevens kan immers zwaar beboet worden.

Een arts die zonder daartoe gerechtigd te zijn, patiëntendossiers raadpleegt, kan niet alleen tot schadevergoeding aangesproken worden, maar hij kan ook een tuchtsanctie oplopen. Als hij zich onder valse voorwendsels de toegang verschaft, kan hij zelfs strafrechtelijk vervolgd worden. Ook de bewaarder van het onterecht geraadpleegde dossier riskeert deze sancties als hij de dossiers onvoldoende beschermd heeft.

Contactgegevens

Larcier-Intersentia | Tiensesteenweg 306 | 3000 Leuven

Tel.: 0800 39 067 | Fax: 0800 39 068

contact@larcier-intersentia.com | www.larcier-intersentia.com

 

Maatschappelijke zetel

Lefebvre Sarrut Belgium NV | Hoogstraat 139 - Bus 6 | 1000 Brussel

RPM Bruxelles | TVA BE 0436.181.878