Een fout maar toch niet aansprakelijk: dat kan...

Even situeren: verlies van een kans

De Belgische rechtspraak aanvaardt al langer dat wanneer een medische fout leidt tot een verlies van overlevings- of genezingskansen, de patiënt die hiervan het slachtoffer is, in aanmerking komt voor een schadevergoeding. Een sprekend voorbeeld hiervan is het missen van een kankerdiagnose waardoor de patiënt slechts laattijdig een behandeling kan starten en hierdoor overlevingskansen mist. De omvang van dergelijke schade (inzake verlies van een kans) wordt door de rechter doorgaans naar billijkheid – ex aequo et bono, zo heet dat in juridische termen – bepaald, nl. door een percentage kansenverlies te bepalen en dit toe te passen op de totale schade. Toch wil dit niet noodzakelijk zeggen dat de arts of tandarts die een fout gemaakt heeft, ook effectief aansprakelijk gesteld zal worden, zoals hierna zal blijken...

Wat is er gebeurd?

Een 76-jarige man werd met de ambulance binnengebracht in het ziekenhuis. Hij kampte met hevige buikkrampen, diarree, misselijkheid, dehydratatie en verwardheid. Op de spoeddienst werd een septische shock vermoed, waarop antibiotica gestart werd en een CT-scan van het abdomen genomen werd. Op basis hiervan werd een acute colitis gediagnosticeerd en werd de patiënt overgebracht naar de dienst gastro-enterologie. In de nacht die daarop volgde, ging hij echter ernstig achteruit. Tegen de ochtend werd een hartstilstand vastgesteld. Er werd nog een reanimatiepoging ondernomen, doch tevergeefs. De nabestaanden dagvaarden de aansprakelijkheidsverzekeraar van het ziekenhuis.

Wat heeft de rechter gezegd?

Er zijn fouten gebeurd... Nadat ze in eerste aanleg al verloren hadden, wees ook de appelrechter de schadeclaim van de nabestaanden af (Luik, 17.12.2019) . Het hof volgde enerzijds wel het standpunt van de gerechtsdeskundige dat er fouten gebeurd zijn. Zo had de septische shock beter behandeld moeten worden en was een heelkundig ingrijpen noodzakelijk geweest. Bovendien had men de patiënt onmiddellijk naar de dienst intensieve zorgen (IZ) moeten overbrengen.

... maar toch niet aansprakelijk. Samen met de deskundige stelt het hof anderzijds ook vast dat het ‘enkel waarschijnlijk’, maar ‘niet absoluut zeker’ was dat de septische shock tot het overlijden geleid heeft. Vermits er geen autopsie gebeurd is, was het nl. niet uitgesloten dat een cardiale, cerebrale of viscerale oorzaak tot het overlijden van de man geleid heeft. Zijn algemene toestand bij aankomst in het ziekenhuis was immers zeer slecht. Bijgevolg staat de aansprakelijkheid van het ziekenhuis niet vast en moet het dus geen vergoeding betalen.

Wat moet u ervan onthouden?

Causaal verband moet vaststaan. Een voorwaarde om schadevergoeding te kunnen bekomen in geval van een fout die tot een verlies van genezings- of overlevingskansen geleid heeft, is dat het kansenverlies reëel en ernstig is én dat er zonder die fout geen kansenverlies geweest zou zijn. Het moet dus zeker zijn dat de patiënt minder overlevings- of genezingskansen gehad heeft ingevolge de fout. Is dat niet het geval, dan bent u als zorgverlener toch niet aansprakelijk voor uw fout.