GRONDIG ONDERZOCHT - AANSPRAKELIJKHEID - 18.03.2020

Niet (meer) aansprakelijk voor achterlaten kleine watjes?

Het niet-achterlaten van ‘vreemde voorwerpen’, bv. kompressen, na een operatie wordt meestal als een zgn. resultaatsverbintenis beschouwd, wat ertoe leidt dat er van een haast automatische aansprakelijkheid sprake zal zijn. Uit een recent arrest dat zelfs de media haalde in februari 2020, blijkt nu iets anders. Wat precies?

‘Watjesarrest’ in de media

Het achterlaten van voorwerpen in het lichaam na een operatie wordt haast automatisch als een fout beschouwd door de rechtspraak. Het gaat nl. om een zgn. resultaatsverbintenis. De chirurg is er bijgevolg toe gehouden om, met bijstand van de verpleegkundigen, alle instrumenten en kompressen vóór en na de heelkundige ingreep te tellen, zodat eventuele tekorten meteen opgemerkt kunnen worden. In de media werd er in februari 2020 gezegd en geschreven dat deze ‘regel’ ingevolge een Gents arrest niet langer zou gelden voor kleine watjes die niet geteld (kunnen) worden...

Wat is er gebeurd?

In 2006 onderging een patiënte een neurochirurgische ingreep waarbij een hersenvliestumor zoveel mogelijk verwijderd werd. Na de ingreep bleken er twee cottonoïden, zeer kleine kompressen om het bloed te stelpen of het weefsel te stabiliseren, te zijn achtergebleven. De arts en de patiënte kwamen overeen om een heringreep uit te voeren. De kompressen werden hierbij verwijderd, maar bij het wegnemen van (ook nog) resterend tumorweefsel werd wellicht een bloedvat geraakt. Hierdoor kampt de patiënte sindsdien met blijvende cognitieve stoornissen, een gebrek aan zelfredzaamheid, enz. Ze dagvaardt de arts.

Wat heeft de rechter gezegd?

In eerste aanleg werd de arts aansprakelijk gesteld. Volgens de rechtbank is het verwijderen van alle lichaamsvreemde voorwerpen een resultaatsverbintenis en vormt het niet integraal verwijderen ervan automatisch een fout (rb. Gent, 16.11.2015) .

In beroep werd deze uitspraak echter hervormd (Gent, 21.12.2017) . Het hof verwees daarvoor, in tegenstelling tot de eerste rechter, naar het deskundigenverslag dat aangaf dat cottonoïden niet vergeleken kunnen worden met ander chirurgisch materiaal (zoals naalden, grotere kompressen of instrumentarium). Cottonoïden worden tijdens een hersenoperatie immers zeer talrijk gebruikt en worden (daarom) niet standaard geteld. Daarop oordeelde het hof dat de arts niet aansprakelijk was, vermits hij geen fout begaan had.

Cassatie. Er werd cassatieberoep ingesteld tegen dit arrest, maar dat werd verworpen. Het hoogste hof verklaarde zich immers onbevoegd, vermits het om een feiten- en geen procedurekwestie ging (Cass., 31.05.2019) .

Wat moet u ervan onthouden?

Nieuwe wending? Deze uitspraak gaat in tegen de algemene visie in de rechtspraak die het verwijderen van alle vreemde voorwerpen uit het lichaam van de patiënt na de ingreep en vóór het sluiten van de wonde, steeds als een resultaatsverbintenis beschouwt. Als het gaat om heel kleine kompressen die in grote hoeveelheden gebruikt en (daarom) niet geteld worden, zoals cottonoïden bij neurochirurgische ingrepen, wordt het achterlaten daarvan in het lichaam niet automatisch aanzien als een fout. In dat geval moet uw handelen immers als een inspanningsverbintenis aanzien worden.

Let op! Het valt niet alleen af te wachten in welke mate deze nieuwe visie zich verder zal bestendigen in de rechtspraak, maar ook voor welke voorwerpen ze wel/niet zal gelden. Het blijft immers allemaal een ‘feitenkwestie’...

Als het gaat om zeer klein chirurgisch materiaal dat talrijk gebruikt wordt en dat (daarom) niet geteld wordt (kan worden), vormt het achterlaten van vreemd materiaal volgens het hof van beroep van Gent een complicatie en géén fout. In de toekomst zal (moeten) blijken of, en voor welk materiaal, deze rechtspraak zich ‘doorzet’.

Contactgegevens

Larcier-Intersentia | Tiensesteenweg 306 | 3000 Leuven

Tel.: 0800 39 067 | Fax: 0800 39 068

contact@larcier-intersentia.com | www.larcier-intersentia.com

 

Maatschappelijke zetel

Lefebvre Sarrut Belgium NV | Hoogstraat 139 - Bus 6 | 1000 Brussel

RPM Bruxelles | TVA BE 0436.181.878