Goederen wegschenken of vernietigen: wat met de btw?
Goederen wegschenken?
Btw-principes
Als u aan het bedrijf een goed onttrekt om het weg te schenken, dan wordt deze handeling in principe gelijkgesteld met een belastbare levering onder bezwarende titel, op voorwaarde dat de btw bij de aankoop van dat goed of de bestanddelen geheel of gedeeltelijk gerecupereerd werd (art. 12, §1, lid 1, 2° W.Btw) . Is dat het geval, dan is er op deze onttrekking btw verschuldigd. Meer bepaald moet u dan btw rekenen op de aankoopprijs of de kostprijs van de goederen, rekening houdend met de staat en de ouderdom ervan op het moment waarop ze weggeschonken worden (art. 33, §1, 1° W.Btw) .
Voeding voor liefdadigheidsdoeleinden
Er geldt een eerste wettelijke uitzondering voor voedingsmiddelen die omwille van liefdadigheidsdoeleinden weggeschonken worden. Er moet dan geen btw-regularisatie gebeuren (art. 12, §1, lid 1, 2°, b) W.Btw) . Het moet dan in principe wel gaan om onverkoopbaar geworden voedingswaren die principieel verkocht worden tegen 6%.
Levensnoodzakelijke en onverkoopbare goederen
Ook niet-voedingsmiddelen kunnen onder bepaalde voorwaarden btw-vrij weggeschonken worden (nieuw art. 12, §1, lid 1, 2°, c) W.Btw, ingevoegd door de wet van 07.04.2019, BS 06.05.2019) . Het moet dan wel gaan om levensnoodzakelijke en onverkoopbare goederen die voor liefdadigheidsdoeleinden weggeschonken worden, in het kader dus van een sociale actie ten voordele van behoeftige personen.
Onder levensnoodzakelijk wordt verstaan “goederen die noodzakelijk zijn om een menswaardig leven te leiden”. Luxegoederen komen niet in aanmerking. Worden o.m. bedoeld: essentiële hygiëneproducten zoals zeep, shampoo, tandpasta en tandenborstels; schoonheids- en basisverzorgingsmiddelen zoals reinigingscrème, scheermesjes en scheerschuim; basisgeneesmiddelen voor de huisapotheek, zoals aspirines, verband en ontsmettingsmiddelen; huishoudmiddelen zoals vloerreinigers, wasproducten en vuilniszakken; producten voor baby’s en kleine kinderen, zoals luiers, aangepaste zeep en shampoo; school- en kantoorbenodigdheden, zoals balpennen, potloden en boekentassen; toiletpapier en wegwerphanddoeken; spelletjes en speelgoed; kleding en schoenen; keukengereedschap; basisgoederen voor huiselijk comfort, zoals huishoudlinnen.
Let op! Komen bv. niet in aanmerking: elektrische huishoudelijke apparaten zoals microgolfovens, kookplaten en droogkasten; meubilair; matrassen; kinderwagens; voertuigen en grasmaaiers.
Voorwaarden
Bovendien moeten de goederen onverkoopbaar zijn, hetgeen betekent dat het moet gaan om goederen waarvan de intrinsieke kenmerken verhinderen dat ze, in gelijk welke schakel van het economische circuit, nog verkocht worden tegen de oorspronkelijke commercialisatievoorwaarden.
Er moeten dus omstandigheden bestaan die kunnen verantwoorden dat de goederen niet meer verkocht kunnen worden. Dat kan gaan om het bederfelijke karakter van een product (bv. een geneesmiddel waarvan de houdbaarheidsdatum nabij is), de verpakking die beschadigd is of niet meer conform is of het feit dat het goed niet meer beantwoordt aan de vastgelegde productienormen (Circulaire nr. 2019/C/48 van 13.06.2019) .
Medische hulp- en beschermingsmiddelen
Voortaan aanvaardt de Btw dat ook medische hulpmiddelen en beschermingsmiddelen voor zorgverstrekkers en patiënten onder bepaalde voorwaarden btw-vrij weggeschonken kunnen worden (Circulaire nr. 2020/C/58 van 21.04.2020) . Het gaat hier om een tijdelijke maatregel die kadert in de bestrijding van het coronavirus. Concreet kunnen die goederen btw-vrij weggeschonken worden tot 30 juni 2020.
Welke goederen komen in aanmerking?
In de eerste plaats gaat het dan om medische hulpmiddelen die bestemd zijn om gebruikt te worden voor diagnose, preventie, bewaking, behandeling of verlichting van ziekten. Ook hulpmiddelen bestemd voor klinisch onderzoek komen in aanmerking. Het gaat dan om bv. laboratoriummateriaal, onderzoeks- en afnamekits, infuuspompen voor medicijnen, reagentia, thermometers, enz.
Op verzoek van de begiftigde en omwille van tekorten op de markt, komen ook alle andere goederen die gebruikt zullen worden als medisch hulpmiddel in aanmerking, hoewel ze daar oorspronkelijk door de fabrikant niet voor bedoeld waren.
Tot slot vallen hier ook beschermingsmiddelen voor zorgverstrekkers en patiënten onder, zoals bv. mondmaskers, beschermkledij, zepen en handgels, maar ook duikbrillen, veiligheidsbrillen, waterdichte poncho’s, enz.
Let op! Geneesmiddelen blijven uitgesloten van dit gunstregime. Die kunnen enkel om liefdadigheidsdoeleinden btw-vrij weggeschonken worden als ze onverkoopbaar zijn (bv. vervaldatum is nakend, verpakking is gescheurd, ...).
Aan wie schenken?
Deze goederen kunnen enkel btw-vrij weggeschonken worden aan ziekenhuizen en andere erkende verzorgingsinrichtingen; overheidsdiensten en andere publiekrechtelijke lichamen (bv. FOD Volksgezondheid, politiediensten, hulpverlening, gevangenissen) die dan instaan voor de verdere verdeling; woonzorgcentra; kinderopvang; instellingen voor gehandicaptenzorg; scholen en universiteiten; humanitaire hulporganisaties en instellingen die erkend zijn door de Algemene Administratie van Douane en Accijnzen om met vrijstelling van btw en invoerrechten bepaalde hulpgoederen te kunnen invoeren op het Belgisch grondgebied.
Formaliteiten
U moet dan een document opmaken waarin de begiftigde bevestigt dat de goederen gratis verkregen werden en zich ertoe verbindt om ze zelf te gebruiken of gratis ter beschikking te stellen aan een andere zorginrichting. De Btw aanvaardt wel dat alle schenkingen per maand geregistreerd worden via een zgn. verzameldocument.
Goederen vernietigen
Wettelijk vermoeden
Het is mogelijk dat u omwille van de verplichte coronasluiting bepaalde goederen zoals voeding, bloemen of bederfbare grondstoffen moet weggooien of vernietigen. Aangezien er dienaangaande geen specifieke regels in het kader van de coronacrisis zijn uitgewerkt, moet u terugvallen op de algemene btw-regels. De btw-wetgeving voorziet in dit verband in een weerlegbaar vermoeden dat de bewijslast omkeert in het voordeel van de Btw. Dit vermoeden houdt in dat alles wat u aankoopt, behoudens tegenbewijs, geacht wordt verkocht te worden met btw (art. 64, §1 W.Btw) .
Hoe dit vermoeden weerleggen?
Dit vermoeden kan weerlegd worden indien u kunt aantonen dat de goederen niet werden verkocht, maar zijn weggegooid of vernietigd. Dat laatste moet u dan ook voldoende kunnen documenteren. In de eerste plaats is een correcte voorraadadministratie en inventaris van belang waarin duidelijk de hoeveelheden van vernietigde of weggegooide producten bijgehouden worden. Daarnaast kunt u aan de hand van foto’s, facturen van afvalverwerkers, vaststellingen van een gerechtsdeurwaarder, enz. aantonen dat de goederen effectief vernietigd zijn. Als u dat bewijs niet kunt leveren, dan loopt u het risico dat u bij een controle verplicht wordt om de btw die u initieel in aftrek gebracht heeft op de aankoop van die goederen te herzien of terug te storten aan de schatkist.
- Als het bedrijf goederen wegschenkt, dan is er in principe btw verschuldigd op de aankoopprijs, rekening houdend met de staat en de ouderdom van de goederen wanneer u ze wegschenkt.
- Op dat principe gold al een uitzondering voor het wegschenken van voeding voor liefdadigheidsdoeleinden en van levensnoodzakelijke en onverkoopbare goederen. Tot 30 juni 2020 geldt er een bijkomende uitzondering voor medische hulp- en beschermingsmiddelen.
- Als u tengevolge van de coronacrisis goederen moet vernietigen, dan gelden er geen bijzondere regels. Er geldt dan een weerlegbaar vermoeden dat u alles wat u aankoopt, ook met btw verkoopt. Zorg dus altijd voor een correcte voorraadadministratie, een inventaris en specifieke bewijsstukken zoals foto’s, facturen van afvalverwerkers, ...