Woning van zelfstandige beschermd houden bij verkoop

Extra bescherming tegen schuldeisers

Zgn. verklaring van onbeslagbaarheid. Ondernemen is risico nemen, zeker in coronatijden. Daarom is het belangrijk om een vangnet te voorzien voor als het financieel fout zou lopen. Dit kan door bij de notaris een ‘verklaring van onbeslagbaarheid’ van de gezinswoning te laten opmaken. De kostprijs hiervoor bedraagt ongeveer € 1.500. Zodra deze verklaring overgeschreven wordt op het hypotheekkantoor, kunnen schuldeisers hier geen beslag meer op laten leggen.

Voor wie? Kortweg elke zelfstandige-natuurlijke persoon. Het gaat dan om: (1) eenmanszaken en vrije beroepers; (2) bedrijfsleiders; (3) zelfstandigen in bijberoep; (4) zelfstandigen die na hun pensioen nog actief zijn en (5) voormalige zelfstandigen (bv. na een faillissement).

Let op!  Wordt de gezinswoning aangekocht door een vennootschap, dan kan men deze niet onbeslagbaar laten verklaren.

Voor welke schulden? Kortweg voor alle schulden die duidelijk gelinkt zijn aan de zelfstandige activiteit en dateren van na de overschrijving van de verklaring op het hypotheekkantoor. Voor privéschulden, gemengde schulden en schulden ten gevolge van een misdrijf of overtreding geldt de bescherming niet.

Bescherming opheffen? Het komt geregeld voor dat de bank eist dat de onbeslagbaarheid van de gezinswoning opgeheven wordt alvorens een krediet toe te kennen. Door de onbeslagbaarheid van de gezinswoning verliest ze immers een belangrijk onderpand. Voor deze opheffing moet men opnieuw bij de notaris langsgaan om een zgn. afstand van verklaring te doen. Deze afstand van verklaring geldt dan meteen ook t.o.v. alle andere schuldeisers.

Gezinswoning. Het gaat dan om de hoofdverblijfplaats, namelijk de plaats waar men als gezin of alleenstaande gewoonlijk leeft. De bescherming geldt dus niet voor een tweede verblijf of een opbrengsteigendom dat men verhuurt.

Tip 1.  Wordt de gezinswoning gemengd gebruikt, dan kan men toch de volledige woning onbeslagbaar laten verklaren zolang het beroepsgebruik minder bedraagt dan 30%.

Tip 2. U hoeft niet voor de volle 100% eigenaar te zijn van de woning. Ook de blote eigendom of een aandeel in eigendom is beschermbaar tegen beslag.

Wat bij een verkoop?

De bescherming kan dan mee overgaan. Verkoopt men de gezinswoning en koopt men een andere, dan gaat de onbeslagbaarheid mee over. De verkoopprijs blijft beschermd als die binnen het jaar opnieuw belegd wordt in een andere gezinswoning (art. 81 wet van 25.04.2007) .

Let op!  Voorwaarde is wel dat het geld in die tussentijd bij een notaris in bewaring gegeven wordt.In de akte moet dan ook een specifieke ‘verklaring van wederbelegging’ opgenomen zijn.

Anders bij een ‘wissel’ van huis. De onbeslagbaarheid bestaat maar zolang de zelfstandige de woning als hoofdverblijfplaats bestemt. Verhuist het gezin bv. naar hun tweede verblijf aan zee, dan vervalt de bescherming (Cass., 03.10.2014) . Er moet dan een nieuwe overschrijving gebeuren voor de nieuwe hoofdverblijfplaats, die dan enkel zal gelden voor ‘nieuwe schulden’.