Onroerend goed eenmanszaak gratis schenken?

Vrijstelling. Om eigenaars van een familiale onderneming te motiveren om tijdig werk te maken van de overdracht naar de volgende generatie, werd er in 2012 een regeling ingevoerd waarbij aandelen van een vennootschap en activa van een eenmanszaak vrij van schenkbelasting geschonken kunnen worden. In geval van een eenmanszaak wil dit zeggen dat zowel de roerende goederen (materialen, werktuigen, voorraden, kantoormateriaal, ...) als de onroerende goederen gelinkt aan de activiteit tegen 0% schenkbelasting geschonken kunnen worden. Om voor deze vrijstelling in aanmerking te kunnen komen, stelt de decreetgever wel enkele voorwaarden voorop.

Voorwaarden. Ten eerste gelden er op het moment van de schenking zelf een aantal voorwaarden (art. 2.8.6.0.3. VCF) . Zo zal de schenker en/of zijn partner de activiteit in de vorm van een eenmanszaak persoonlijk moeten uitoefenen. De schenker hoeft de activiteit niet alleen uit te oefenen, maar het is wel van belang dat hij zelf nog actief is, in hoofd- of bijberoep. Dit wordt in de eerste plaats geverifieerd aan de hand van het aanslagbiljet in de personenbelasting, namelijk door na te gaan of er in deel 2 winsten of baten aangegeven werden (codes 1600/2600 en 1650/2650). Verder moeten de goederen die in aanmerking komen voor de vrijstelling, gebruikt worden voor de beroepsdoeleinden. Het is dan ook opletten geblazen ingeval de schenking in meerdere keren gebeurt, want als de essentiële beroepsgoederen (bv. alle materialen) reeds eerder geschonken werden, dan kan er daarna geen sprake meer zijn van een familiale onderneming uitgebaat door de schenker en zijn partner (Omzendbrief Vlabel 2015/2, 15.12.2015) .

Onroerende goederen. Of onroerende goederen wel degelijk voor de activiteit gebruikt worden, wordt in eerste instantie nagegaan aan de hand van het aanslagbiljet personenbelasting (code 1150/2150). Voorts worden onroerende goederen van de regeling uitgesloten indien ze als ‘privaat patrimonium’ aangewend worden. Dit wil zeggen dat de onroerende goederen niet geheel of gedeeltelijk tot bewoning mogen worden aangewend of zijn bestemd. Ook een verhuur van het onroerend goed aan een natuurlijke persoon of aan een vennootschap, zelfs al betreft het een vennootschap in handen van de schenker, maakt dat het onroerend goed uitgesloten wordt van de vrijstelling.

Gemengd gebruik. Zodra het onroerend goed dat u wilt schenken een ‘gemengd gebruik’ kent, en dus niet louter voor beroepsdoeleinden dient, kan de vrijstelling verloren gaan. De Vlaamse Belastingdienst geeft zelf als oplossing aan om in de schenkingsakte een onderscheid te maken tussen het beroepsmatige deel van het perceel en het andere deel: dit laatste deel zal dan tegen de gewone, progressieve schenkingstarieven belast worden (Omzendbrief Vlabel 2015/2, 15.12.2015) . Deze tarieven variëren van 3% tot 27% in geval van schenking aan uw kinderen. Als u het privé gedeelte misschien liever niet wilt schenken, bv. omdat het uw gezinswoning is, dan kan een echte juridische splitsing zinvol zijn. Hiervoor moet u eerst te rade gaan bij een landmeter en vervolgens bij een notaris: zij kunnen u helpen bij het controleren van de haalbaarheid van deze splitsing. Het beroepsgedeelte kunt u vervolgens schenken met vrijstelling, terwijl u het privégedeelte behoudt.

Inbreng. Een alternatief kan erin bestaan de onroerende goederen in te brengen in een (nieuwe) vennootschap en vervolgens de aandelen te schenken. In deze situatie moet u wel waakzaam zijn voor enkele belangrijke fiscale angels: wat zal de kostprijs zijn van de inbreng (al dan niet registratiebelasting), tegen welk tarief zullen de aandelen daarna geschonken kunnen worden, wat met de fiscaliteit van het vastgoed op lange termijn, ... ? Bovendien zal u ook niet-fiscale motieven moeten kunnen aangeven, om te vermijden dat de Vlaamse Belastingdienst de combinatie van inbreng en schenking van aandelen zal doorprikken als een schenking van onroerend goed, waardoor de progressieve onroerende schenkingsrechten verschuldigd zijn.

Behoud vrijstelling. Na de schenking met vrijstelling van schenkbelasting, zullen uw kinderen rekening moeten houden met de voorwaarden tot het behoud van de vrijstelling. Zo zullen uw kinderen ervoor moeten zorgen dat er gedurende drie jaren na de schenking een activiteit uitgeoefend wordt (art. 2.8.6.0.6., §1, 1° VCF) . Voor de uitbating mogen uw kinderen wel een beroep doen op derden, zolang de onderneming maar op hun naam blijft staan gedurende deze periode. Uw kinderen kunnen ook overwegen om de activiteit onder te brengen in een vennootschap, zolang alle andere voorwaarden maar gerespecteerd blijven. Net zoals op het moment van de schenking, mogen onroerende goederen ook in de periode van drie jaar na de schenking niet voor bewoning gebruikt of bestemd worden (art. 2.8.6.0.6., §1, 2° VCF) .