Moet u de controleur binnenlaten?

Controleur staat voor de deur

Moet hij dat aankondigen? Neen, normaal gezien neemt de controleur vooraf contact op met u of uw boekhouder om een afspraak te maken voor zijn bezoek, maar verplicht is dat niet. In sommige situaties is het immers juist de bedoeling dat u de controle niet verwacht, bv. wanneer de controleur wil nagaan of u wel dagelijks alle contante verkopen noteert in het dagontvangstenboek.

Moet hij zich legitimeren? Ja, controleurs moeten u hun zgn. aanstellingsbewijs laten zien, dat is een kaartje met hun naam en functie. Vraag daar altijd naar, want meestal toont de controleur dat niet spontaan, en als u hem binnenlaat zonder dat te vragen, kunt u er later geen probleem meer van maken (Cass., 07.02.2005 en 12.09.2008) .

Let op!  U heeft wettelijk gezien niet het recht om een kopie te nemen van het aanstellingsbewijs.

Tip. U kunt wel vragen om een kopie te mogen nemen; er is eigenlijk niet echt een goede reden waarom de controleur dat zou weigeren. Doet hij dat toch, dan moet u schriftelijk vragen dat hij u achteraf een kopie bezorgt. U heeft daar recht op wegens openbaarheid van bestuur.

Is het essentieel of dringend? Wegens de coronacrisis voert de fiscus voorlopig niet-essentiële en/of minder dringende controles ter plaatse niet uit. Wil uw controleur toch langskomen, vraag dan wat er essentieel of dringend is aan de controle. U kunt wettelijk gezien de toegang echter niet weigeren als de controleur de redenen voor de controle niet geeft (Antwerpen, 17.10.2017) , maar op basis van de zgn. beginselen van behoorlijk bestuur, zoals het vertrouwensbeginsel, het verbod van willekeur en de motiveringsplicht is de fiscus volgens ons wel verplicht om op die vraag een antwoord te geven.

Waar en wanneer mag hij binnen?

Beroepslokalen. U moet de controleur toegang verlenen tot alle beroepslokalen en alle plaatsen waarvan hij vermoedt dat er beroepsactiviteiten plaatsvinden, en dit tijdens de uren dat er een werkzaamheid uitgeoefend wordt. Voor sommige activiteiten is dat dus eventueel ook buiten de ‘kantooruren’ (Antwerpen, 05.07.2019) .

Let op!  Volgens recente rechtspraak mag de controle ook plaatsvinden in uw afwezigheid (Brussel, 12.05.2020) . Een controle is dus niet onwettig omdat bv. uw werknemer de fiscus binnengelaten heeft op een moment dat u er niet was.

Privéruimtes. Tot uw woning of tot de privéruimtes in een gemengd gebruikt gebouw heeft de controleur enkel toegang met een machtiging van de rechter in de politierechtbank. Bovendien geldt dat recht van toegang enkel overdag, d.w.z. tussen vijf uur ’s morgens en negen uur ’s avonds.

Wat als u de toegang weigert?

Kan de fiscus de toegang forceren? Neen, de fiscus is geen politie en mag ook geen politie te hulp roepen om het toegangsrecht af te dwingen. Als u of uw personeel de toegang weigert, kan de controle gewoon niet plaatsvinden (parl. vr. nr. 93 van 08.02.2010) .

Welke gevolgen dan wel? Weigert u de toegang terecht, bv. omdat de controleur zijn aanstellingsbewijs niet kan tonen of omdat hij zonder machtiging van de politierechter wil binnengaan in privéruimtes, dan zijn er geen verdere gevolgen. Weigert u de toegang ten onrechte, dan kan de fiscus u in principe een boete opleggen en u van ambtswege belasten, waardoor de bewijslast in uw nadeel omgekeerd wordt.