Als bestuurder met pensioen: waarop letten?

Vennootschapsrechtelijk

Vrijwillig ontslag

Als bestuurder kunt u onder het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) op elk ogenblik vrijwillig ontslag nemen door middel van eenvoudige kennisgeving aan de vennootschap. Deze regel is niet van dwingend recht, wat betekent dat de statuten of uw benoemingsvoorwaarden hiervan kunnen afwijken. Kijk dus steeds na (in de statuten, in uw aanstellingsbeslissing, in uw bestuurdersovereenkomst wanneer die er is, enz.) of er zulke beperkingen gelden.

Toch soms in functie blijven?

De vennootschap kan vragen dat u in functie blijft totdat de vennootschap redelijkerwijze in uw vervanging kan voorzien (art. 5:70, §4 WVV voor de BV; art. 6:58, §4 WVV voor de CV; art. 7:85, §4 WVV voor de NV) . Bent u een actieve bestuurder met, in uw hoedanigheid van bestuurder, een belangrijke operationele rol binnen de vennootschap, dan kan deze periode toch enkele maanden duren. Zorg ervoor dat u deze kwestie tijdig aankaart, om verrassingen te vermijden. De vennootschap is uiteraard niet verplicht om u te vragen in functie te blijven.

Publicatie

Waar onder het oude W.Venn. niet uitdrukkelijk voorzien was dat u als ontslagnemend bestuurder zelf voor de publicatie van uw ontslag kon instaan, wat vaak aanleiding gaf tot discussies over bestuurdersaansprakelijkheid, is in het WVV wel uitdrukkelijk voorzien dat de ontslagnemende bestuurder zelf het nodige kan doen om de beëindiging van zijn mandaat aan derden tegen te werpen (publicatie in het Belgisch Staatsblad).

Kwijting

Belangrijk is ook dat u bij de kennisgeving van uw ontslag aan de vennootschap ook vraagt om u op de eerstvolgende algemene vergadering kwijting te verlenen voor de uitoefening van uw bestuursmandaat. Zo’n kwijting, op voorwaarde dat ze rechtsgeldig is, verhindert dat de vennootschap u achteraf nog aansprakelijk stelt. Ook tussentijdse kwijting is mogelijk, met dien verstande dat u dan zal moeten aantonen dat deze tussentijdse kwijting met kennis van zaken verleend werd (door bv. tussentijdse cijfers ter beschikking te stellen aan de algemene vergadering). Heeft u inbreuken gepleegd op de statuten of het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen, dan kan hiervoor slechts kwijting verleend worden indien deze inbreuken uitdrukkelijk in de oproeping vermeld staan (art. 5:98 WVV voor de BV; art. 6:83 WVV voor de CV; art. 7:149 WVV voor de NV) , en uiteraard voor zover de meerderheid van de aanwezige aandeelhouders vóór deze kwijting stemt.

Sociaalrechtelijk

Stopzetting sociaal statuut

Zet u elke activiteit als bestuurder stop en houdt daarmee ook uw zelfstandige beroepsactiviteit volledig en definitief op, dan zet u het best ook uw sociaal statuut als zelfstandige stop. U moet dan uw sociaal verzekeringsfonds verwittigen. Zij vragen meestal het bewijs van de publicatie van uw ontslag als bestuurder en, vreemd genoeg, vaak ook het bewijs dat u niet langer aandeelhouder bent van de vennootschap (terwijl dat eigenlijk losstaat van uw bestuursmandaat).

U kunt uw sociaal statuut ook stopzetten en toch nog een bestuursmandaat uitoefenen. U moet dan het onbezoldigde karakter van dit mandaat aantonen, samen met een kopie van de pensioenbeslissing.

Enkel wanneer uw sociaal statuut als zelfstandige een einde neemt, neemt ook de verschuldigdheid van de sociale kwartaalbijdragen als zelfstandige een einde. Houd daarbij rekening met eventuele regularisaties (op basis van eerder ontvangen bezoldiging).

Ziekteverzekering

Doordat u niet langer bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen ingeschreven bent, verliest u ook de door dit fonds aangeboden bescherming (grote risico’s, enz.). Zorg ervoor dat u verzekerd blijft, via uw partner, of schrijf u in bij een mutualiteit, of neem een voortgezette verzekering via uw sociaal verzekeringsfonds (ter verdere pensioenopbouw of om verder kinderbijslag te kunnen genieten).

KBO

Heeft u een eigen inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen, dan moet u die inschrijving ook laten uitschrijven. Dat kan via een ondernemingsloket. Vaak vervullen sociale verzekeringsfondsen deze rol van ondernemingsloket ook.

Verbintenisrechtelijk

Management- of consultancyovereenkomst

Uw vrijwillige ontslag als bestuurder maakt niet automatisch een einde aan eventuele management- of consultancyovereenkomsten die u met de vennootschap gesloten heeft. Kijk de contractuele bepalingen daaromtrent na en respecteer ze. Meestal zal in dergelijke overeenkomsten een opzegtermijn of opzegvergoeding bedongen zijn. U kunt in samenspraak met de vennootschap wel steeds in onderling overleg een einde stellen aan dergelijke overeenkomsten. Opnieuw een reden om uw vertrek in samenspraak met de vennootschap voor te bereiden.

Niet-concurrentie

Wanneer u écht het voornemen heeft om geen werkzaamheden meer te verrichten, vormt dit wellicht geen issue, maar in het andere geval is het best mogelijk dat u na uw vrijwillige ontslag als bestuurder gehouden bent aan een concurrentieverbod. Zo’n verbod kan in de statuten staan, maar ook in een aandeelhouders- of bestuursovereenkomst en eveneens in een management- of consultancyovereenkomst, of enige andere vorm van samenwerking. Recente rechtspraak gaat soms zelfs zo ver dat zo’n verbod inherent is aan uw bestuursmandaat, zelfs na de beëindiging ervan en zonder dat dit schriftelijk overeengekomen is. Een aandachtspunt dus.

Aandelen

Bent u naast bestuurder ook aandeelhouder, dan wijzigt uw vrijwillige ontslag als bestuurder in principe niets aan uw aandeelhouderschap. Let wel: hier zijn andere afspraken (statutair of contractueel) mogelijk, denk maar aan een verplichte uitstap uit het aandeelhouderschap op een bepaalde leeftijd, de verplichting om uw aandelen te koop aan te bieden aan de andere aandeelhouders (die dan over een calloptie beschikken) wanneer u vrijwillig ontslag neemt als bestuurder, enz.

Rekening-courant

Heeft u nog tegoeden of schulden in rekening-courant ten opzichte van de vennootschap, dan blijven die ook na uw ontslag bestaan. U doet er goed aan om die financiële zaken ook af te wikkelen naar aanleiding van uw ontslag, maar onthoud dat dit niet altijd mogelijk is, bv. wanneer u uw vordering in rekening-courant achtergesteld heeft (bv. ten opzichte van de bank), dan wel wanneer die het voorwerp uitmaakt van een lening op lange termijn die niet voor het verstrijken van een bepaalde periode opeisbaar gesteld kan worden.

Zekerheden

Als bestuurder werd u in het verleden misschien gevraagd om zekerheden te verstrekken, bv. aan de bank. Te denken valt aan (al dan niet alle sommen) borgstellingen, inpandgevingen (bv. van een effectenrekening), derde-hypotheekstelling van een privépand, enz. tot zekerheid van de terugbetaling van een of meerdere kredieten of leningen van de vennootschap. Vraag een lijst van deze zekerheden op bij de banken en zorg er, bij voorkeur in samenspraak met de vennootschap, voor dat deze zekerheden geschrapt worden, vervangen worden door andere zekerheden of minstens overgenomen worden door andere personen.