Beter 99% dan 100% van de gezinswoning?
Vrijstelling gezinswoning
Even opfrissen. In de drie gewesten hoeft de langstlevende bij het overlijden van zijn partner geen erfbelasting meer te betalen op de gezinswoning. Deze gezinswoning kan ook exclusief eigendom zijn van een van de partners.
Beroepsgedeelte. Indien het beroepsgedeelte van de gezinswoning ondergeschikt is aan het woongedeelte, is de vrijstelling van de successierechten voor de langstlevende ook van toepassing. Indien het beroepsgedeelte niet ondergeschikt is aan het woongedeelte, dan is het beroepsgedeelte (en enkel dit gedeelte) niet vrijgesteld.
Langstlevende partner? Zowel echtgenoten als wettelijk samenwonenden genieten in de drie gewesten vanaf de eerste dag de vrijstelling van de gezinswoning. Feitelijk samenwonenden genieten in Vlaanderen ook de vrijstelling als ze gedurende drie jaar ononderbroken samengewoond hebben en een gemeenschappelijke huishouding gevoerd hebben.
Voorbeeld. In de meeste gevallen zit de gezinswoning in de huwgemeenschap of 50/50 in onverdeeldheid (scheiding van goederen). Als een echtgenoot overlijdt, gaat zijn helft in blote eigendom naar de kinderen en in vruchtgebruik naar de echtgenoot. Was de gezinswoning een eigen goed van de overleden echtgenoot (bv. geërfd), dan krijgt de langstlevende het vruchtgebruik op deze woning en de kinderen de blote eigendom. De langstlevende echtgenoot wordt voor zijn deel (vruchtgebruik) wel vrijgesteld, maar de kinderen voor hun blote eigendom niet!
Fiscale optimalisatie
Vrijstelling maximaliseren. Om de vrijstelling van de gezinswoning te maximaliseren, is het dus voordelig dat de langstlevende partner 100% van de gezinswoning krijgt, zodat daar geen erfbelasting op verschuldigd is. In de praktijk gebeurt die optimalisatie via een testament of een keuzebeding.
Keuzebeding of testament. Als de gezinswoning in een huwelijksgemeenschap zit en u een keuzebeding heeft, kan de langstlevende kiezen om 100% van de gezinswoning in volle eigendom te krijgen. De partners kunnen ook elk een testament opmaken waarin ze bepalen dat de gezinswoning in volle eigendom naar hun partner gaat.
Soms beter 99% dan 100%?
99% fiscaal interessant? Fiscaal kan het interessant zijn dat de langstlevende partner maar 99% erft i.p.v. 100%. Dit heeft als voordeel dat een van de kinderen de woning dan later kan overkopen tegen het voordelig registratierecht van 1% in Brussel en Wallonië en 2,5% in Vlaanderen. Het kind is immers al voor een stuk mede-eigenaar door de erfenis. Als dat niet het geval was, zou het kind immers de woning moeten overkopen met 10% registratierechten in Vlaanderen en 12,5% in Wallonië en Brussel.
Voorbeeld. Stel, vader overlijdt en de gezinswoning heeft een waarde van € 600.000. Als moeder via een keuzebeding of testament 100% van de gezinswoning erft, betaalt ze geen erfbelasting op de gezinswoning. Stel echter dat moeder 99% krijgt van de totale woning via een testament of keuzebeding (ev. met 1% in vruchtgebruik), dan worden de kinderen slechts belast op die 1% of dus slechts op € 6.000. Afhankelijk van de totale nalatenschap en het gewest betalen zij dan tussen € 180 tot € 1.800 meer aan erfbelasting. Als het kind echter de woning overkoopt, kan dit tegen € 6.000 in Brussel en Wallonië en € 15.000 in Vlaanderen i.p.v. respectievelijk € 75.000 en € 60.000.
Bepaal uw profiel om dit en vele andere adviezen te ontgrendelen.