Aangifte nalatenschap via een successiekantoor?

Formaliteiten. Bij het overlijden van een dierbare moet er heel wat geregeld worden. Deze papierwinkel komt natuurlijk bijzonder ongelegen. De aangifte nalatenschap moet tijdig ingediend worden, zo niet riskeert u zelfs boetes. Bovendien zijn de spelregels, onder andere in verband met het pensioen, het erfrecht of de successierechten, erg complex én onderhevig aan veelvuldige wijzigingen, zodat een degelijke begeleiding helemaal geen overbodige luxe is.

Notaris verplicht? Het is een misvatting dat u na een overlijden steeds een beroep moet doen op een notaris. De notaris moet wel het attest of de akte van erfopvolging opstellen, als er bv. een huwelijkscontract of een testament is. De overige formaliteiten moeten echter niet noodzakelijk door een notaris vervuld worden. Ook als er zich een woning of een ander onroerend goed in de nalatenschap bevindt, bent u niet verplicht om een beroep te doen op de notaris. De eigendomsovergang van een onroerend goed bij overlijden gebeurt immers zonder een specifiek daartoe bestemde akte. Als erfgenaam bent u eigenaar van de geërfde (onroerende) goederen vanaf de dag van het overlijden, in principe zonder bijkomende formaliteiten.

Attest of akte erfopvolging. Na een overlijden moet u vooreerst een attest of akte van erfopvolging aanvragen. Een attest van erfopvolging kunt u kosteloos bekomen bij het kantoor Rechtszekerheid, tenzij er een huwelijkscontract, testament of erfovereenkomst is, of indien een van de erfgenamen onbekwaam is. In al deze gevallen moet de notaris een attest of akte van erfopvolging opstellen, hetgeen gepaard gaat met een kostprijs. Indien u een beroep moet doen op een notaris, vraagt u het best uitdrukkelijk om een attest van erfopvolging. Het ereloon daarvoor ligt veel lager dan voor een akte van erfopvolging. Het attest of de akte van erfopvolging is in feite het officiële bewijs dat u als nabestaande erft van de overledene. Het bevat uw gegevens én uw abstracte erfdeel. Het is dan ook met dit attest dat u bij de verschillende instanties uw concrete erfdeel kunt opeisen, bijvoorbeeld bij de bank.

Aangifte nalatenschap. De belangrijkste formaliteit die u moet vervullen als erfgenaam, is het tijdig indienen van een aangifte nalatenschap. Dit is een verklaring die u moet afleggen ten overstaan van de Belastingdienst en die als basis dient voor de heffing van de successierechten. Als u uw aangifte heeft ingediend, zal de Belastingdienst deze (grondig) controleren, om u dan vervolgens een aanslagbiljet in de successierechten te sturen. U kunt de aangifte nalatenschap zelf invullen en indienen, of u kunt hiervoor een beroep doen op een specialist, zoals een notaris of een successiekantoor. Deze aangifte moet wel tijdig gebeuren, in principe binnen de vier maanden na een overlijden. Bij een overlijden in het buitenland heeft u iets meer tijd. Vanaf de eerste dag dat u uw aangifte laattijdig indient, bent u een belastingverhoging als boete verschuldigd, zelfs indien u uitstel bekwam.

Successiekantoor. Sinds enkele jaren zijn er successiekantoren actief die zich specifiek richten op de begeleiding van nabestaanden bij de formaliteiten na een overlijden. Deze kantoren overstijgen ook het lokale, zoals Advies Nalatenschap en Successio, die actief zijn in heel België. Daar waar het notariaat een veel ruimer takenpakket heeft (o.m. vastgoed, vennootschappen, ...), willen successiekantoren zich onderscheiden door zich uitsluitend te focussen op nalatenschappen. De personen achter een successiekantoor zijn dan ook meestal juristen met een fiscale en/of notariële achtergrond, die meestal ook kennis en ervaring hebben in de vermogens- en successieplanning, evenmin onbelangrijk in de begeleiding van erfgenamen.

Voor- en nadelen. Als u de aangifte door een notaris laat voorbereiden, dan betaalt u een ereloon dat afhangt van de omvang van de nalatenschap. Voor een nalatenschap met een waarde van € 200.000 betaalt u een ereloon van gemiddeld zo’n € 2.000 (plus btw). Dat ereloon loopt op tot ongeveer € 9.000 voor een nalatenschap van € 2.000.000, maar kan soms nog veel hoger liggen. Boven op het wettelijk vastgelegde ereloon rekenen de notarissen meestal zo’n € 500 ‘kosten’ aan. Als u met een successiekantoor werkt, dan bespaart u gemakkelijk zo’n 30% à 40% op het ereloon. Maak altijd vooraf duidelijke afspraken over het ereloon, met wie u ook in zee gaat. Het is ook belangrijk om na te gaan of het successiekantoor de kennis en de ervaring in huis heeft om u een professionele service te bieden. Op hun website vindt u daarover meestal uitgebreide informatie. Een belangrijk voordeel is ook dat de bestuurder van het kantoor zich normaal gezien persoonlijk over uw dossier ontfermt. In een notariskantoor wordt uw dossier meestal behandeld door een medewerker. Vooral de oudere generatie medewerkers heeft niet altijd de opleiding (rechten, notariaat) die o.i. voor het opvolgen van complexere dossiers eigenlijk een vereiste is.