Subsidies: gevolgen voor de btw?

Btw op subsidies?

Wat verstaat de Btw onder subsidies?

Voor de Btw geldt als een subsidie een geldelijke tussenkomst verleend door de overheid of een door een door de overheid gesteunde publieke of private instantie aan een fysiek persoon of een rechtspersoon voor het financieren van werkzaamheden, onder het beding dat de aanwending van de ontvangen gelden verantwoord moet worden en dat een toezicht op het gebruik ervan uitgeoefend moet kunnen worden (Btw-handleiding, nr. 115/2) .

Naast de term ‘subsidie’ worden in de Belgische administratieve praktijk ook wel de termen ‘toelage’, ‘tegemoetkoming’, ‘tussenkomst’, enz. gebruikt.

Is op subsidies btw verschuldigd?

Opdat een subsidie tot de maatstaf van heffing inzake btw zou behoren, is vereist dat ze rechtstreeks verband houdt met de prijs (art. 26, §1 W.Btw) .

Er moet voor de toepasselijke btw-behandeling dan ook een onderscheid gemaakt worden tussen prijssubsidies enerzijds en algemene werkingstoelagen of investeringssubsidies anderzijds.

Prijssubsidies

Er is sprake van een prijssubsidie, die tot de maatstaf van heffing behoort, als aan de volgende drie voorwaarden voldaan is. Zo moet de subsidie (parl. vr. nr. 1959, Istasse, 14.03.2002) :

• individualiseerbaar zijn;
• betaald worden aan de producent, de leverancier of de dienstverrichter;
• betaald worden door een derde.

Wat de eerste voorwaarde betreft, is vereist dat de subsidie een tegenprestatie of een element van de tegenprestatie van de goederenlevering of dienstprestatie uitmaakt. Het een en ander moet aangetoond kunnen worden aan de hand van de concrete feitelijke omstandigheden.

Volgens het Hof van Justitie (HvJ, 22.11.2001 en 15.07.2004) is bovendien vereist dat de subsidies de leverancier of dienstverrichter in staat stellen om goederen of diensten te verkopen tegen een prijs die lager is dan de prijs die hij zou moeten vragen zonder subsidie.

Voorbeeld

Een parkeerbedrijf rekent aan de bewoners een dagtarief van € 5 aan voor de terbeschikkingstelling van een parkeerplaats in een ondergrondse parking. Dat tarief volstaat evenwel niet om de exploitatiekosten te dekken. Daarom past de lokale overheid per parkeerticket € 4 bij. Aangezien die toelage individualiseerbaar is en een tegenprestatie uitmaakt van de terbeschikkingstelling van een parkeerplaats, gaat het hier om een prijssubsidie.

Dat betekent dat zowel over de prijs die aan de bewoner gevraagd wordt (€ 5) als over de toelage van de overheid (€ 4) 21% btw verschuldigd is. De maatstaf van heffing bedraagt in voorliggend geval dan ook € 9.

Algemene werkingstoelagen

Algemene werkingstoelagen zijn subsidies die geen rechtstreeks verband houden met de prijs van de goederenlevering of dienstprestatie. Ze vallen buiten de btw-sfeer en maken dan ook geen deel uit van de maatstaf van heffing inzake btw, met als gevolg dat daarover dus geen btw verschuldigd is.

Dat neemt evenwel niet weg dat deze toelagen wel een weerslag kunnen hebben op de uiteindelijke kostprijs van een goed of dienst. Dit is bv. het geval wanneer werkingstoelagen toegekend worden ter dekking van een gedeelte van de exploitatiekosten van de onderneming.

Voorbeeld

Een vennootschap die vastgoedprojecten ontwikkelt, wil een appartementsgebouw optrekken. Ze krijgt subsidies van de overheid, op voorwaarde dat ze zich bij de verkoop van de appartementen houdt aan bepaalde maximumprijzen per bewoonbare vierkante meter.

De appartementen worden verkocht tegen de marktprijs, die lager is dan de kostprijs. Zonder subsidies zou echter geen enkele onderneming zulke appartementen laten bouwen.

De subsidie maakt het voor de onderneming mogelijk om tot een financieel evenwicht te komen, maar de prijs die de kopers van de appartementen moesten betalen, was niet lager dan de marktprijs. De ontvangen subsidie is dan ook niet rechtstreeks gelinkt aan de prijs en betreft dus een werkingstoelage die buiten de btw-sfeer valt (Brussel, 09.02.2017) .

Subsidies en btw-aftrek

Principe

Tenzij de subsidies toegekend worden aan een activiteit buiten de werkingssfeer van de btw, heeft het feit dat een onderneming subsidies ontvangt geen gevolgen voor de btw-aftrek op de inkomende handelingen (parl. vr. nr. 314, Nyssens, 22.12.1999) . Dat principe is ook al enkele malen bevestigd door de Rulingdienst (bv. voorafg. besl. nr. 800.396, 22.09.2009 en nr. 2011.132, 23.08.2011) .

Gewone btw-plichtige

Bent u dus een gewone btw-plichtige en ontvangt u subsidies, dan verandert er inzake btw voor u niets. U kunt dus de btw op uw inkomende handelingen volgens de normale regels in aftrek brengen.

Gemengde btw-plichtige

Een gemengde btw-plichtige is een btw-plichtige die zowel handelingen verricht die recht op aftrek verlenen, als handelingen die van de btw vrijgesteld zijn op grond van artikel 44 W.Btw en waarvoor er dus geen recht op aftrek bestaat.

Een gemengde btw-plichtige rekent dus op een deel van zijn prestaties btw aan en op een ander deel niet. De btw-aftrek van een gemengde btw-plichtige moet dan ook beperkt worden.

Er bestaan dan twee manieren om het recht op btw-recuperatie te bepalen. Ofwel past u de regel van het algemeen verhoudingsgetal toe, ofwel opteert u voor de regel van het werkelijke gebruik (art. 46 W.Btw; art. 12-21 KB nr. 3) .

De aftrek volgens de regel van het algemeen verhoudingsgetal bestaat erin dat alle btw die betaald werd op uw beroepsmatige aankopen slechts voor een bepaald percentage aftrekbaar is. Dat percentage wordt berekend per kalenderjaar, door toepassing van een breuk, met in de teller de omzet die recht geeft op btw-aftrek en in de noemer de totale omzet, dus met inbegrip van de vrijgestelde omzet.

Het algemeen verhoudingsgetal geeft dus weer welk percentage van de omzet onderworpen is aan btw. Is uw totale omzet bv. 100 en bestaat 15 ervan uit vrijgestelde prestaties, dan is slechts 85/100 van alle btw die u zelf betaalt, volgens de normale regels aftrekbaar.

Bent u gemengd btw-plichtig en ontvangt u prijssubsidies, dan moeten die opgenomen worden zowel in de teller als in de noemer van het algemeen verhoudingsgetal. Werkingstoelagen moeten niet opgenomen worden in het algemeen verhoudingsgetal, noch in de teller, noch in de noemer. Beide soorten van subsidies hebben dus geen invloed op de bepaling van het algemeen verhoudingsgetal en dus op de omvang van het recht op aftrek van de gemengde btw-plichtige.