Ziekenhuis wel of niet centraal aansprakelijk: hoe werkt dat?

Centrale aansprakelijkheid ziekenhuis

Het ziekenhuis is centraal aansprakelijk voor de tekortkomingen begaan door haar ‘beroepsbeoefenaars’ (verpleging, artsen, enz.) m.b.t. de Wet op de Patiëntenrechten (art. 30 Ziekenhuiswet) . Deze bepaling wil de patiënt het comfort bieden dat hij niet moet uitzoeken wie aan te spreken om schadevergoeding voor een fout te verkrijgen. Wat de artsen in zelfstandig verband betreft, beschikt het ziekenhuis, aldus dezelfde bepaling uit de Ziekenhuiswet, echter over de mogelijkheid om zich te exonereren van zijn centrale aansprakelijkheid. De patiënt moet hierover dan, voorafgaand aan de ingreep, schriftelijk geïnformeerd worden. Hoe dit concreet moet gebeuren, wordt bepaald door een KB van 21 april 2007. Het komt er de facto meestal op neer dat een clausule in het opnameformulier hiervoor kan volstaan. Toch is een ziekenhuis er in een recente zaak niet in geslaagd zich van zijn centrale aansprakelijkheid te ‘ontdoen’...

Wat is er gebeurd?

In april 2017 kreeg een patiënt een hartaanval. Vier weken later onderging hij een openhartoperatie. Tijdens de dagen na die operatie klaagde de patiënt over een verminderd zicht. Hij vroeg, naar eigen zeggen meermaals maar tevergeefs, aan de verpleging om onderzocht te worden door een oogarts. Uiteindelijk werd vastgesteld dat zijn beide ogen zeer ernstige en onomkeerbare schade hadden opgelopen door een zuurstofgebrek tijdens de operatie. Het komt tot een gerechtelijke procedure waarbij de patiënt het ziekenhuis dagvaardt op grond van de centrale ziekenhuisaansprakelijkheid. Het ziekenhuis betwist dit en beroept zich op de exoneratie voor zijn zelfstandige ziekenhuisartsen.

Wat heeft de rechter gezegd?

De rechter stelde vast dat het ziekenhuis geen stukken voorlegde waaruit bleek dat het duidelijk en voorafgaand aan de tussenkomst van de zelfstandige artsen die de patiënt behandeld hebben, meegedeeld had dat het niet aansprakelijk is voor hun medische prestaties. Bijgevolg kon het ziekenhuis in beginsel aangesproken worden voor de fouten van zijn artsen. Het ziekenhuis bleef dan ook in de zaak en er werd een deskundigenonderzoek bevolen (rb. Antwerpen, 27.11.2019) .

Wat moet u ervan onthouden?

Bewijslast bij ziekenhuis. Een ziekenhuis wordt wettelijk vermoed centraal aansprakelijk te zijn voor de fouten van de zorgverleners die er werken, inclusief zijn zelfstandige artsen. Als het ziekenhuis zich hiervoor exonereerde, moet het dat zelf (kunnen) bewijzen. Concreet moet het dan aan de hand van stukken aantonen dat de patiënt hierover tijdig ingelicht werd. Het is in casu onduidelijk of er gewoon geen ondertekend opnameformulier was, of dat men het niet kon voorleggen of dat men dacht het niet nodig zou zijn...

Gevolgen bij geen bewijs? Als het ziekenhuis er niet in slaagt te bewijzen dat het de patiënt afdoende over de exoneratie geïnformeerd heeft, is dit dan mooi meegenomen voor u? Ja en neen. De patiënt zal mogelijk wel enkel zijn klacht tot het ziekenhuis (blijven) richten, zodat u t.a.v. hem ‘buiten schot’ blijft, maar het ziekenhuis kan zich vervolgens wel tegen u richten. Mogelijk al tijdens de procedure zelf middels een vordering in vrijwaring, anders achteraf door verhaal uit te oefenen.