Aansprakelijk voor slechte positionering van de patiënt?

Schouderdystocie is onvoorzienbaar?

Bij een schouderdystocie wordt het hoofd van een kindje ‘vlot geboren’, maar blijven de schouders achter het schaambeen van de moeder haken, waardoor de rest van het lichaampje geblokkeerd zit in het geboortekanaal. Het gaat om een gevreesde complicatie waarvan men aanneemt dat de realisatie ervan niet te voorzien of te voorspellen is. Er zijn weliswaar risicofactoren, zoals grote gewichtstoename bij de moeder, zwangerschapsdiabetes, enz., maar zelfs een combinatie van die factoren heeft nog geen voorspellende waarde. Het gaat m.a.w. om een medisch risico ‘pur sang’. Hoewel, soms is dat laatste toch niet het geval...

Wat is er gebeurd?

Bij een bevalling deed zich de net vermelde complicatie voor. Door de lange duur van de verlossing (10 minuten) was er bovendien een zuurstoftekort bij het kind opgetreden, met zeer zware neurologische schade tot gevolg. Naderhand bleek dat de gynaecoloog er niet in geslaagd was om de moeder in de juiste verlossingspositie te brengen (door haar op een bepaalde manier te herpositioneren en bepaalde trek- en duwbewegingen op de benen, voeten en knieën uit te oefenen), waardoor de verlossing abnormaal lang duurde. Er moest een andere gynaecoloog overnemen, die er binnen enkele seconden wél in slaagde om de vrouw juist te positioneren en het kind te verlossen.

Wat heeft de rechter gezegd?

De ‘eerste’ gynaecoloog werd aansprakelijk gesteld (rb. Brussel, 18.06.2018) . De rechter oordeelde dat hij een tekortkoming beging door gedurende een lange tijd niet de ideale verlossingspositie (de zgn. ‘McRoberts-positie’) bij de vrouw te bekomen, terwijl alle noodzakelijke middelen ter beschikking stonden. Zo had hij de aanwezige vroedvrouwen en de echtgenoot moeten inschakelen en instrueren om de vrouw in de ideale positie te (laten) brengen. Dat behoorde volgens de rechter tot de ‘kerntaken’ van de gynaecoloog. Verder speelde in de beoordeling mee dat de gynaecoloog tijdens de zwangerschap enkele voorafbestaande risicofactoren onvoldoende opgevolgd had.

Wat moet u ervan onthouden?

Opgelet bij positioneren. Hoewel u voor het optreden van een complicatie op zich niet aansprakelijk gesteld kan worden, kan dat toch het geval zijn, als men aantoont dat u niet alle juiste handelingen gesteld heeft om de patiënt in de optimale positie te brengen én als dat heeft bijgedragen tot de complicatie of ze zelfs veroorzaakt heeft.

Tip. Kunt u aantonen alle juiste handelingen gesteld te hebben (om de patiënt in de juiste positie te brengen), maar is dat door bepaalde omstandigheden niet gelukt (bv. bij een zwaarlijvige patiënt), dan kunt u zich nog vrijpleiten.

Dit geldt voor alle specialismen! De net besproken zaak is niet alleen relevant voor gynaecologen, maar voor alle artsen bij wie patiënten tijdens de behandeling of ingreep in een bepaalde positie gebracht moeten worden. Zo is de positie van de armen, benen, heupen, enz. vaak uiterst relevant (bv. om neurologische letsels te vermijden). De norm om te beoordelen wat een correcte positie is, wordt in principe bepaald door de richtlijnen die voor de specifieke ingreep van toepassing zijn.