Attest niet zelf vervalst maar overhandigd, toch strafbaar?
Eerst even situeren
Het (bewust) vermelden van een foutieve datum op een attest met de bedoeling dat hierdoor u of een derde een bepaald voordeel verkrijgt, valt onder het misdrijf ‘valsheid in geschrifte’ (art. 196 Sw.) . U riskeert daarvoor de opsluiting van 5 tot 10 jaar. Máár niet alleen degene die de stukken vervalst, ook degene die dergelijke stukken gebruikt, is strafbaar. Volgens artikel 197 Sw wordt de gebruiker gestraft ‘alsof hij de dader van de valsheid was’, dus eveneens met opsluiting van 5 tot 10 jaar. En het zou u nog weleens kunnen verrassen wie er als die gebruiker beschouwd wordt bij vervalste medische documenten, zo blijkt uit een recente zaak...
Wat was er gebeurd?
Een arts werd zes maanden geschorst door de Orde maar bleef toch de geneeskunde verder uitoefenen (door huisbezoeken te doen). Daarvoor werd hij strafrechtelijk veroordeeld. In dezelfde periode had de arts ook voorschriften voor thuisverpleging afgeleverd. Om een en ander te maskeren had hij daarop data vermeld van vóór de inwerkingtreding van de schorsing. Dat antidateren werd beschouwd als ‘valsheid in geschrifte’. Tot zover weinig nieuws, maar daarbovenop werd de arts ook nog eens veroordeeld wegens het ‘gebruik van valse stukken’. Door de overhandiging ervan aan de thuisverpleegkundige had laatstgenoemde via de derde-betalersregeling immers een honorarium ontvangen. Volgens het hof van beroep was ook deze loutere overhandiging van de voorschriften strafbaar. De arts tekende echter cassatieberoep aan, want hij meende dat (alleen) de thuisverpleegkundige en niet (ook) hij de zgn. gebruiker was.
Wat heeft Cassatie beslist?
Volgens het Hof van Cassatie moet de term ‘gebruik’ (van valse stukken) in zijn gewone betekenis verstaan worden, nl. “de materiële gedraging van het zich bedienen van het stuk om er een bepaald doel mee te bereiken. Deze aanwending moet van dien aard zijn dat ze een middel k an zijn om uitwerking te geven aan de valsheid.” Toegepast op deze zaak oordeelde het hoogste hof dat de arts in kwestie zich wel degelijk (ook) schuldig gemaakt had aan het gebruik van valse stukken (Cass., 23.03.2021) . De overhandiging gebeurde nl. met het doel om de paramedicus via de derde-betalersregeling een honorarium te laten ontvangen en het voorschrift was geantidateerd om te doen uitschijnen dat het ondertekend werd vóór de schorsing.
Wat moet u ervan onthouden?
Uit dit arrest blijkt dat niet alleen degene die een attest vervalst strafbaar is, maar ook degene die het overhandigt aan een andere zorgverlener. Als de overhandiging gebeurt om er een doel mee te bereiken waardoor uitwerking gegeven kan worden aan de valsheid, is degene die overhandigt nl. de ‘gebruiker’ van het valse stuk en dus strafbaar. In casu was de veroordeelde arts zowel opsteller als gebruiker van het valse stuk, maar deze misdrijven kunnen ook door van elkaar verschillende personen gepleegd worden. Stel bv. dat bij afwezigheid van een arts een derde persoon (bv. associé, ASO, enz.) het valse attest aan een andere zorgverlener overhandigt, dan riskeert niet alleen de opsteller maar ook deze derde een strafrechtelijke veroordeling. Voorwaarde is wel dat het gebruik ‘wetens en willens’ gebeurt en de gebruiker dus weet/kan weten dat het stuk vals is.