Kopen feitelijk samenwonenden met een beding van aanwas?
Wat is een beding van aanwas? Het is een clausule die vaak opgenomen wordt in de aankoopakte van een woning door ongehuwde partners. En dat om een antwoord te bieden op de volgende vraag: “ Wat als een van ons beiden zou overlijden, kan de andere dan in de woning blijven wonen? ” Het beding bepaalt immers dat na het overlijden van een van hen de andere de eigendom of het vruchtgebruik van de woning verkrijgt.
Kanscontract. Omdat het een kanscontract is, moeten de partners in principe wel ongeveer dezelfde leeftijd hebben. Een leeftijdsverschil van maximaal 15 jaar wordt aanvaard. In Vlaanderen moet er bovendien een gelijke inbreng zijn, en kan een leeftijdsverschil niet ‘gecompenseerd’ worden door de ene partner wat meer te laten betalen.
Van belang in Brussel en Wallonië?
Fiscaal voordelig! In die gewesten blijft een beding van aanwas fiscaal gezien de beste optie als de eerststervende partner van een feitelijk samenwonend koppel een deel van de woning wil nalaten aan de langstlevende. Bij het overlijden van de eerststervende is er als er een beding van aanwas bestaat immers geen successierecht, maar wel een verkooprecht (in principe 12% in het Vlaams gewest en 12,5% in het Brussels en Waals gewest) verschuldigd op het deel dat de overlevende van de overledene verkrijgt (doorgaans de helft). Dat is lager dan de successierechten die ze in Brussel of Wallonië zouden moeten betalen als ze een testament opmaken.
Goed om te weten. Dat ligt anders bij wettelijke samenwoners (die een verklaring afgelegd hebben op het gemeentehuis). Ze erven hoe dan ook het vruchtgebruik op de gezinswoning en dat is ook voordelig inzake de successierechten. Voor hen kan het beding van aanwas wel nog nuttig zijn als ze de volledige eigendom willen toekennen of de wettelijke reserve van de kinderen willen beperken.
Anders in Vlaanderen?
Beding van aanwas is fiscaal niet de beste optie. Bij toepassing van het beding van aanwas zullen er bij overlijden van een partner geen successierechten verschuldigd zijn, maar wel een registratiebelasting (verkooprecht) op de helft van (het vruchtgebruik op) de woning. Dat kan fors nadelig zijn in Vlaanderen.
Is immers in principe ‘duurder’ dan testament. Een feitelijk samenwonend koppel raadt u in Vlaanderen het best aan om een testament op te maken. Is er een testament waarin ze hun deel van de gezinswoning (of het vruchtgebruik) toekennen aan de andere partner, dan geldt immers een vrijstelling op successiebelasting op de gezinswoning, net als voor de langstlevende gehuwde en wettelijk samenwonende partner.
Een beding ‘met optie’ kan wel nuttig zijn. Er zijn wel redenen om toch ook in Vlaanderen een beding van aanwas op te nemen in de akte. De regeling rond erfbelasting kan immers altijd wijzigen in de toekomst en het kan bovendien zijn dat het koppel (nog) niet voldoet aan de voorwaarde. De feitelijk samenwonende partners moeten immers drie jaar ononderbroken samengewoond hebben om de vrijstelling te verkrijgen. Een testament heeft bovendien als groot nadeel dat het steeds herroepbaar is, lees: steeds gewijzigd kan worden. Daarom wordt er meestal toch ook (aanvullend) een beding van aanwas gesloten.
Tip. In dat geval moet hij wel een beding van aanwas ‘met optie’ opnemen, wat inhoudt dat de langstlevende partner kan kiezen of hij het beding al dan niet inroept.