Ontslag om dringende redenen: vooraf de werknemer horen?

Stel, u heeft redenen om een van uw werknemers te ontslaan om een dringende reden. U verdenkt hem er bv. van om fraude gepleegd te hebben. Kunt u in zo’n geval dadelijk overgaan tot ontslag om dringende reden of bent u verplicht de werknemer voorafgaandelijk te verhoren, zodat hij zijn versie van de feiten kan geven?

Wat was er gebeurd?

Ambtenaren die werken voor de overheid hebben het recht om gehoord te worden voor hun ontslag. De arbeidsrechtbank van Brussel vroeg aan het Grondwettelijk Hof of het feit dat dit voor werknemers niet echt verplicht is, in strijd is met de beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie. Als dat zo is, zou ook een werknemer zijn ontslag telkens kunnen aanvechten als hij vooraf niet gehoord werd.

Wat besliste het Hof?

Geen discriminatie. Het verschil in behandeling tussen ambtenaren in de overheidssector en werknemers in de privésector berust volgens het Hof op een redelijke rechtvaardiging en vormt dus geen discriminatie. Overheden krijgen die verplichting immers omwille van hun bijzondere karakter en omwille van de op hen rustende verplichting om zich vooraf volledig te informeren en de betrokkenen te beschermen tegen het risico van willekeur.

Verhoor niet altijd verplicht. Dit impliceert niet dat een werkgever in de privésector onder geen enkele omstandigheid verplicht zou zijn om een werknemer die hij overweegt te ontslaan, vooraf te horen maar wel dat het niet het ontslag bij voorbaat ongeldig maakt.

Wat moet u ervan onthouden?

Verhoor vooraf is niet wettelijk verplicht. U bent in principe dus niet verplicht om de werknemer te verhoren vooraleer u beslist om hem te ontslaan om dringende reden. De wet, noch de rechtspraak legt dit op als essentiële voorwaarde voor een geldige procedure.

Let op!  Soms bepaalt het arbeidsreglement of een cao wel zo’n verplichting. Is dat het geval, dan kan het ontslag dat gegeven wordt zonder dat er een verhoor plaatsvond, ongeldig zijn.

U staat sterker als u het wel doet! Het verhoor laat u vaak toe om met een ‘sterker’ dossier naar de rechter te stappen. Door wat de werknemer vertelt (of door zijn weigering om iets te vertellen), zal u het ontslag vaak immers nog beter kunnen motiveren.

Zorg dat u de inhoud kunt bewijzen. Dit kan bv. door een ondertekende verklaring of met getuigen. Om die reden is het ook aangewezen om zo’n verhoor door (minstens) twee personen te laten uitvoeren (die hierover nadien ook een verklaring kunnen afleggen indien nodig). Denk vooraf na over de vragen die u zal stellen en de volgorde. Zo kunt u er immers soms voor zorgen dat een werknemer zich ‘vastrijdt’ in zijn leugens of de incoherentie van zijn verhaal aantonen.

Tip.  Ook op procedureel vlak kan een verhoor voordelig zijn, meer bepaald i.v.m. de driedagentermijn. De meeste rechters aanvaarden namelijk dat deze termijn om iemand om dringende reden te ontslaan pas begint te lopen vanaf het verhoor van de werknemer tenzij het verhoor duidelijk enkel toegepast werd om de termijn te verlengen.

GwH, 27.10.2022, nr. 137/2022