Vrijgezel en fiscale successieplanning via de ouders?
Erfrecht en -belasting
Het erfrecht. De ouders hebben geen reservatair deel (broers en zussen trouwens ook niet), dus de vrijgezel kan bij testament alles legateren aan zijn broers en zussen (of een van hen), want de ouders hebben het wellicht niet meer nodig.
De erfbelasting. Het probleem van broers en zussen is dat ze inzake erfbelasting heel vlug in de hoge tarieven terechtkomen van 55% in Vlaanderen en tot 65% in Wallonië en Brussel.
Voorbeeld. Stel dat een vrijgezel overlijdt en hij heeft nog beide ouders en een zus. Zijn vermogen bestaat uit een appartement van € 300.000 en € 600.000 aan banktegoeden (spaarrekening en beleggingsportefeuille). In zijn testament legateert hij alles aan zijn zus. De zus zal dan op deze nalatenschap in Vlaanderen € 474.500 betalen, € 544.375 in Wallonië en € 541.875 in Brussel. Meer dan de helft verdwijnt dus naar de fiscus.
Omweg via de ouders?
Nalatenschap weigeren? De zus (en eventueel ook haar kinderen als die er zijn) zou de nalatenschap kunnen weigeren, zodat alles naar de ouders gaat. De ouders die in veel lagere schijven inzake erfbelasting vallen, betalen dan slechts € 87.000 erfbelasting in Vlaanderen. In Wallonië zou dat € 148.500 zijn en in Brussel € 146.600. Het vermogen zit dan wel bij de ouders, maar die kunnen het dan heel goedkoop schenken aan hun dochter, dus de zus van onze vrijgezel. Daar gelden dan immers de schenktarieven tussen ouders en kind. De € 600.000 aan banktegoeden kunnen dan immers aan de dochter (zus) geschonken worden tegen 3% in Brussel en Vlaanderen (€ 18.000) en tegen 3,3% in Wallonië (€ 19.800). Als de schenking gebeurt via een bankgift is zelfs geen schenkbelasting verschuldigd, maar moeten de ouders nog drie jaar (vijf jaar in Wallonië) in leven blijven. Het appartement van € 300.000 kunnen beide ouders schenken aan hun dochter tegen slechts 3% (€ 9.000) want in de drie gewesten bedraagt het tarief 3% op de eerste schijf van € 150.000 en beide ouders schenken ‘samen’ het appartement. Door deze operatie levert dat op het eerste gezicht een gigantische besparing op van € 360.500 in Vlaanderen, € 367.075 in Wallonië en € 368.275 in Brussel.
Fiscaal misbruik? De constructie hierboven zouden we afraden in de drie gewesten, omdat de fiscus dit wellicht zal zien als fiscaal misbruik. In een gelijkaardig geval heeft de Vlaamse Belastingdienst (Vlabel) immers gesteld dat het om een volstrekt kunstmatige constructie gaat en dus fiscaal misbruik is (voorafg. besl. 21.040, 21.061 en 22.015) . Want het gaat niet om een echte verwerping, aangezien de verwerper uiteindelijk toch de nalatenschap bekomt.
Wat kan wel? Een ‘noodoplossing’ zou erin kunnen bestaan dat men meer dan drie of zelfs meer jaren laat tussen stap 1 (weigeren nalatenschap en vererving door de ouder) en stap 2 (schenking door de ouders), of dat de ouders niet schenken aan hun dochter maar wel aan bijvoorbeeld de kinderen van die dochter. Maar de beste oplossing is gewoon een efficiënt testament maken. Als onze vrijgezel een testament maakt waarin hij alles legateerde aan de ouders, dan wordt alles vererft tegen het lage tarief in rechte lijn. Vervolgens kunnen de ouders dan tegen het tarief in rechte lijn schenken aan hun dochter, wat een besparing in ons voorbeeld zou opleveren van € 360.500 in Vlaanderen, € 367.075 in Wallonië en € 368.275 in Brussel. De kwalificatie van fiscaal misbruik is dan wellicht heel moeilijk of zelfs onmogelijk. In zijn federale circulaire van 10.04.2013, alsook in de Vlaamse omzendbrief van 16.02.2015 stelt de fiscus dat een testament geen fiscaal misbruik inhoudt.
Bepaal uw profiel om dit en vele andere adviezen te ontgrendelen.