Afspraken over de invulling van de vakbondstijd

Uit een recent onderzoek zou blijken dat in ruim 50% van de bedrijven waarin er sociale verkiezingen gehouden worden, ook formele afspraken gemaakt worden over de omvang van de tijd die aan het mandaat besteed wordt. Het belangrijkste motief om dergelijke afspraken te maken, is: duidelijkheid creëren rond wat mag en niet mag. Even kijken waar u dan aan moet denken.

De wettelijke contouren

In de wet staat dat de werknemersafgevaardigden “over de nodige tijd en faciliteiten” moeten beschikken om hun taken te kunnen uitoefenen tijdens de arbeidstijd. Het gaat dan uiteraard om de maandelijkse vergaderingen zelf, maar ook om de vorming die slaat op hun taak als vertegenwoordiger, om hun informatietaak naar het personeel toe, om spreekuren, enz. De draagwijdte van het begrip ‘de nodige tijd en faciliteiten’ wordt echter niet toegelicht in de wet. Hier en daar is er wel een sector-cao die dat doet, maar meestal kunt u het op het niveau van de onderneming concretiseren.

De ‘af te spreken’ punten

De vergaderingen. Het is nuttig om niet alleen de data en het beginuur (bv. om 10 u.) van de vergaderingen vast te leggen, maar ook wanneer de werknemersafgevaardigden een voorvergadering (bv. van 9.30 u. tot 10 u.) en een nabespreking (bv. max. nog een halfuur) kunnen houden.

Informatie aan het personeel. De werknemersafgevaardigden hebben het recht om, mits toestemming van de werkgever, tijdens de arbeidstijd het personeel in te lichten over bepaalde punten. Zeker in periodes waarin cao’s besproken worden, zal dit vaker voorkomen. U kunt als werkgever niet willekeurig uw instemming weigeren, u kunt wél een duidelijke tijdspanne voorzien.

Een spreekuur. De werknemersafvaardiging kan ook om een spreekuur vragen. Ook dit behoort immers tot ‘de nodige tijd’. Zorg er dus voor dat u duidelijke afspraken maakt over waar dit spreekuur plaatsvindt en hoelang dit mag duren.

Syndicale vorming. U kunt niet zomaar weigeren dat een werknemersvertegenwoordiger een vorming (met het oog op zijn mandaat) volgt, maar u kunt wel vragen dat men u vooraf op de hoogte brengt. Verduidelijk ook wie gebruik mag maken van deze vormingsuren. Het kan bv. een groot verschil maken indien dit recht enkel geldt voor de effectieve leden of ook voor de plaatsvervangers.

Let op! Het aantal uren aan vorming wordt bepaald in functie van het aantal mandaten. Dit kan individueel per afgevaardigde bepaald worden, of collectief voor het geheel van de werknemersafvaardiging, maar u heeft er geen stem in.

Hoe en waar afspraken vastleggen?

De afspraken op ondernemingsniveau kunnen mondeling gemaakt worden. U kunt ze ook op papier zetten in bv. een interne nota. Het beste is echter om ze op te nemen in het zgn. huishoudelijk reglement over het functioneren van het werknemersorgaan. In dat geval kunt u bepalen dat de uren die men aanvraagt voor de uitoefening van zijn mandaat, ook effectief besteed moeten worden aan de uitoefening van deze vakbondsactiviteiten, zodat u in geval van overschrijding van het voorziene urenkrediet kunt weigeren om deze uren als arbeidstijd te vergoeden.