Niet-alledaags attest: “U bent gezond van geest”

Een abonnee werd onlangs door een bejaarde patiënt verzocht om mee naar de notaris te gaan wanneer die zijn testament zou laten opmaken. “Ik wil niet dat er familieleden zouden kunnen zeggen dat ik niet meer goed bij zinnen was toen ik deze beslissingen nam. De notaris heeft gezegd dat mijn arts kan attesteren dat ik nog gezond van geest ben” , zo vertelt de patiënt mij. “Nu wil ik dat eventueel wel doen, maar dan enkel als ik mijn boekje daar niet mee te buiten ga. Wat zegt de wet hierover?” , zo vroeg de abonnee ons.

Nog gezond van geest, of niet?

Betwisten van deze voorwaarde. Het gebeurt dat de wettelijke erfgenamen de geldigheid van een schenking of testament aanvechten omdat ze daardoor minder krijgen dan wat ze volgens de wet zouden hebben. Een klassiek argument is dan dat de overledene op het moment van de opmaak van het document onvoldoende gezond van geest was. Die gezondheid van geest is nl. cruciaal opdat een schenking of testament geldig zou zijn.

Bewijslast niet eenvoudig. De betwister moet de ongezondheid van geest kunnen bewijzen. Dat is echter verre van gemakkelijk. Het zou dan ook niet de eerste keer zijn dat bij een discussie het medisch dossier bovenkomt, een deskundige wordt aangesteld, enz.

Discussie te vermijden?

Attest over gezondheid van geest. Om dergelijke – soms hoogoplopende – discussies te vermijden, kan de bejaarde om uw aanwezigheid verzoeken bij de opmaak van het testament (of de schenkingsakte). Hij kan vragen dat u nagaat of hij op dat moment voldoende gezond van geest is en dat u een attest daarvan opmaakt. Dat attest kan dan samen met het testament bewaard worden.

Goed om te weten. Als de bejaarde een eigenhandig testament opmaakt, kan hij dat om het even waar doen (bij hem thuis, bij een vriend, ...). Er moet dan ook geen notaris aanwezig zijn. Wordt er een notarieel testament opgesteld, dan gebeurt dat wél bij en door een notaris.

Dan geen betwisting meer mogelijk? Het is niet omdat er zo’n attest is dat een betwisting van de gezondheid van geest ‘juridisch gezien’ uitgesloten zou zijn. Degene die het testament of de schenking aanvecht, kan later immers nog altijd beweren dat de schenker of testator op het moment van de opmaak ongezond van geest was. Alleen zal dat bewijs, gelet op het attest, de facto nóg heel wat moeilijker worden.

Toegestaan of verboden?

Wettelijk toegestaan. De wet zegt niets over de aanwezigheid van een arts bij de opmaak van een testament of schenking. Uw aanwezigheid wordt dus zeker niet verplicht gesteld. Het wordt ook niet zo vaak gevraagd, maar aangezien het niet verboden wordt, mag u het in principe wél doen, als men het vraagt.

Deontologische nuance. De Orde der Artsen heeft geen bezwaar tegen de aanwezigheid van een arts bij de opmaak van een testament en raadt dat zelfs aan. Zij raadt echter wel af dat u dit als behandelend arts bij uw eigen patiënten zou doen. Volgens de Orde is het beter dat een ‘externe’ arts een dergelijk attest opmaakt (advies Nat. Raad a105001 van 19.06.2004) .