Belastingvrij tweetrapsschenken aan partner én neefjes?

Terugkeer naar eigen familie

Vooral bij roerend. Bij kinderloze koppels is het vaak de wens dat het ‘eigen vermogen’ niet naar de andere familietak gaat terwijl het ook de wens is dat de langstlevende zeker niets tekortkomt. Als het om roerende goederen gaat, zoals een vastgoedvennootschap, een beleggingsportefeuille, een kunstcollecte, is een mooie optimalisatie mogelijk.

Voorbeeld. An en Jan zijn gehuwd volgens het wettelijk stelsel en hebben geen kinderen. Jan heeft een vastgoedvennootschap (VGV) met een waarde van € 1.000.000 geërfd van zijn ouders. Dat zijn juridisch gezien ‘eigen goederen’ die niet in de gemeenschap vallen. Jan is wat ouder dan An. Wellicht zal An Jan overleven. Jan wil dat An zeker niets tekortkomt. Niets doen, is geen optie, want dan krijgt An gewoon het vruchtgebruik op de VGV en gaat de blote eigendom naar zijn broer of diens 2 zonen (neven). Hij denkt er daarom aan de VGV aan An te schenken (ev. met voorbehoud van vruchtgebruik), maar als An dan als langstlevende overlijdt, gaat de volledige VGV naar de ‘andere’ familie. An kan wel een testament opmaken dat de VGV naar de neven van haar overleden man gaat, maar dat is een heel dure oplossing, want bij haar overlijden valt dan bijna alles in de hoogste schijf (Wallonië en Brussel 70%, Vlaanderen 65% (55% vanaf 01.09.2018)). Bovendien kan An op elk moment haar testament veranderen. Of wat als An toch vóór Jan overlijdt?

Restschenking als oplossing?

Restschenking. Een geknipte oplossing voor dergelijke situaties is een zgn. restschenking, ook soms doorschuifschenking of tweetrapsschenking genoemd. Laten we dit toepassen op ons voorbeeld.

Eerste trap. Jan schenkt de VGV aan An (ev. met voorbehoud van vruchtgebruik). In de schenkingsakte kan Jan een optioneel beding van terugkeer zetten, zodat als An toch vóór Jan zou overlijden, zijn VGV belastingvrij naar hem ‘kan’ terugkeren als hij daarvoor kiest. Tussen echtgenoten (niet tussen samenwoners) zijn schenkingen bovendien steeds herroepbaar, dus bij een echtscheiding zit Jan ook goed. Jan kan ev. ook nog uitdrukkelijk in de akte zetten dat An de aandelen niet mag wegschenken. Ze legateren via een testament mag An sowieso niet, tenzij anders vermeld in de akte.

Tweede trap. In de akte wordt een restschenking ingebouwd, waardoor wat rest van de schenking doorgeschoven wordt aan de neefjes van Jan.

Nederlandse of Belgische notaris?

Belgische notaris. Als de schenking van de aandelen voor de Belgische notaris gebeurt, dan zal er op de schenking aan An 3% schenkbelasting betaald moeten worden en nog 7% schenkbelasting i.p.v. de dure erfbelasting als het doorgeschoven wordt naar de neven bij overlijden van An.

Nederlandse notaris. Bij schenking voor een Nederlandse notaris moet de akte niet geregistreerd worden (lees: u moet geen schenkbelasting betalen), maar de schenker moet wel nog 3 jaar in leven blijven. Anders betaalt men alsnog erfbelasting. Als Jan nog 3 jaar in leven blijft, is ook de restschenking aan de neven zonder schenkbelasting (Vlabel voorafgaande beslissing nr. 15003) . Dat is ook zo voor de 2 andere gewesten. Het gaat immers om een buitenlandse schenkingsakte die niet geregistreerd werd in België en ook niet verplicht registreerbaar is (bij roerende goederen), zodat er geen schenkbelasting geheven kan worden.