Hoeveel talen moet u kennen?
De Wet op de patiëntenrechten stelt dat u de patiënt informeert in een ‘duidelijke taal’. Dit kan toch niet betekenen dat u desgevallend zelf voor een tolk moet zorgen? Hoe pakt u dit aan zodat er geen ‘juridische problemen’ van komen?
Een abonnee had het volgende horen zeggen: “Stel, je hebt een patiënt die alleen Turks, Russisch, Chinees, enz. praat. Wil je dan een zgn. geldige toestemming krijgen voor de uit te voeren ingreep, dan moet je eerst voor een tolk zorgen die jouw uitleg voor de patiënt kan vertalen. De patiënt heeft volgens de wet immers recht op een tolk.”. Betekent dit dan dat u zelf een zoektocht naar een geschikte tolk moet beginnen… of nog erger, dat u die ook nog moet betalen? We proberen een aantal misverstanden uit te klaren…
Het loopt allemaal zo’n vaart niet, …
Informatie in de moedertaal? Aanvankelijk bepaalde het ontwerp van de Wet op de patiëntenrechten dat elke patiënt niet alleen recht heeft op informatie in een ‘duidelijke’, maar ook in een ‘begrijpelijke’ taal. Vermits hierdoor bij patiënten de verwachting zou kunnen ontstaan dat zij steeds in hun moedertaal geïnformeerd zullen worden, heeft men de term ‘begrijpelijk’ weggelaten in de definitieve wettekst.
Recht op een tolk? Om aan de taalproblemen van allochtone patiënten tegemoet te komen, werd er tijdens het parlementair debat gesteld dat de patiënt bij de uitoefening van zijn recht op informatie recht heeft op een tolk. Dit impliceert echter niet dat hij ook recht heeft op een gratis tolk. Als de patiënt een beroep wil doen op een tolk, moet hij die in principe zelf betalen.
… maar neem er ook geen loopje mee
Verplichting? U hoeft niet zelf actief op zoek te gaan naar een tolk en u hoeft hem ook niet zelf te betalen, maar dat neemt niet weg dat u wel bepaalde verplichtingen heeft t.o.v. de patiënt. Hier volgen een aantal tips die u kunnen helpen om uw juridische plicht te vervullen…
Tip 1. Wijs de patiënt erop dat hij recht heeft op een tolk die de medische informatie die u geeft kan vertalen. Geef hem ook de tijd om de nodige maatregelen te nemen, help hem desnoods op weg door hem door te verwijzen naar bv. de ombudsdienst. Als de patiënt hiervan finaal geen gebruik maakt, noteer dan in het medische dossier dat u hem gewezen heeft op zijn recht op een tolk.
Goed om te weten. De mate waarin u de patiënt op weg kunt helpen om een tolk te vinden, zal verschillen van ziekenhuis tot ziekenhuis. Zo kunt u hem verwijzen naar de ombudsdienst of naar stedelijke tolkdiensten of in geval van asielzoekers naar het Rode Kruis of het OCMW. Tegenwoordig beschikken ook steeds meer algemene en psychiatrische ziekenhuizen over zgn. interculturele bemiddelaars en coördinatoren die precies instaan voor het oplossen van taal- en cultuurproblemen.
Tip 2. Als er met toestemmingsformulieren wordt gewerkt, is het ten zeerste aangeraden dat die opgesteld zijn in een taal die de patiënt (voldoende) begrijpt. In het andere geval is de kans klein dat het formulier enige waarde heeft in een juridische procedure…
Sanctie? De Wet op de patiëntenrechten voorziet geen specifieke sanctie, maar inbreuken op de informatieplicht (bv. inzake de taal) worden door de rechtspraak als een fout beschouwd. Of u ook echt tot een schadevergoeding veroordeeld zal worden, is nog een andere zaak. Dat hangt af van de mate waarin de patiënt kan aantonen dat zijn (lichamelijke of fysieke) schade het gevolg is van deze communicatieproblemen. Dit blijkt doorgaans zeer moeilijk…
Bepaal uw profiel om dit en vele andere adviezen te ontgrendelen.