Uw vennootschap koopt uw aandelen?

10% i.p.v. 25% of 15%. Als uw vennootschap reserves uitkeert aan haar aandeelhouders (aan u dus) in de vorm van een dividend, moet ze daarop roeren­de voorheffing (RV) inhouden. In principe bedraagt deze belasting 25%, maar onder bepaalde voorwaarden bedraagt ze slechts 15%. Keert uw vennootschap die reserves echter uit door een zgn. inkoop van eigen aandelen, dan betaalt u slechts 10% RV. Een inkoop van eigen aandelen is dus een goedkopere manier om reserves uit te keren dan een gewoon dividend.

Hoe gaat het (grosso modo) in zijn werk? Uw vennootschap koopt van u een deel van haar eigen aandelen. Die aandelen zijn uiteraard in uw bezit, dus betaalt ze de prijs voor die aandelen ook aan u. Ze betaalt die prijs door (een deel van) de reserves die ze in de loop der jaren heeft opgebouwd (en eventueel een stuk van haar kapitaal) uit te keren aan u. De ingekochte aandelen worden dan achteraf meestal vernietigd.

Voorbeeld. Uw vennootschap heeft een kapitaal van € 62.000, verdeeld in 100 aandelen en ze heeft reserves van € 500.000. Zij heeft dus een zgn. eigen vermogen van € 562.000 (het kapitaal plus de reserves). Elk aandeel is dan ook € 5.620 waard (€ 562.000 / 100 aandelen, dit is de zgn. intrinsieke waarde van de aandelen). Ze koopt bv. 10 aandelen van u en ze betaalt u daarvoor € 56.200. De vennootschap vernietigt de ingekochte aandelen zodat er maar 90 aandelen meer overblijven en ze vermindert de reserves met € 56.200, het bedrag dat zij aan u betaalt. Als u de aandelen al heeft van bij de oprichting van de vennootschap, hebben die aandelen u maar € 6.200 gekost (10% van het kapitaal van € 62.000). Nu krijgt u er € 56.200 voor. U realiseert dus een winst van € 50.000. Van die winst moet er wel nog € 5.000 RV afgehouden worden (10% van € 50.000) zodat u er netto € 45.000 van overhoudt. Had uw vennootschap de reserves uitgekeerd als een dividend, dan was uw nettowinst maar € 37.500 of € 42.500 geweest, nl. € 50.000 min de roerende voorheffing van € 12.500 (25% van € 50.000) of € 7.500 (15% van € 50.000).

Spelregels. Bij een inkoop van eigen aandelen gelden er iets meer formali­teiten dan bij een gewone dividenduitkering. Zo moet bv. de algemene vergadering beslissen met een bijzondere meerderheid. In een BVBA moet 75% van de aandeelhouders akkoord gaan, in een NV is dat 80%. Gaat het om úw vennootschap, dan is dat uiteraard geen probleem… Er moeten ook wat meer dingen op papier gezet worden. Een notaris is enkel vereist wanneer het kapitaal ver­minderd wordt of de statuten aangepast worden. Al bij al zijn de formaliteiten doorgaans niet overdreven ingewikkeld of duur. Laat u wel goed begeleiden door uw boekhouder.

Belangrijk is ook dat de vennootschap in principe maar 10% van haar kapitaal mag inkopen. In het voorbeeld hierboven is 10 aandelen inkopen dus het maximum. Er mag wel meer ingekocht worden als de inkoop gecombineerd wordt met een kapitaalsvermindering. Daarvoor is er wel altijd een notaris nodig. Uiteraard is dan ook vereist dat het kapitaal meer bedraagt dan het wette­lijke minimum (€ 18.550 voor een BVBA en € 61.500 voor een NV), anders kan het niet verminderd worden.

‘Herkwalificatie’ vermijden. De fiscus doet soms moeilijk over een inkoop van eigen aandelen en probeert die dan te ‘herkwalificeren’ in een gewoon dividend. Het gevolg van de herkwalificatie is dat er toch 25% of 15% roerende voorheffing betaald moet worden. Gelukkig krijgt de fiscus bijna altijd ongelijk van de rechter. Om er helemáál zeker van te zijn dat u geen problemen kunt krijgen met uw controleur, kunt u ervoor zorgen dat de inkoop ook andere effecten heeft dan een dividenduitkering, bv. als de aandeelhouders (bv. u, uw partner en uw kinderen) niet in dezelfde mate aandelen verkopen aan de vennootschap.

Voorbeeld. Een vennootschap heeft 100 aandelen, waarvan A er 50 heeft en B ook. De vennootschap koopt 10 aandelen in, 3 van A en 7 van B. A heeft nu 47 aandelen en B 43. Vóór de inkoop was de verhouding 50/50, nu heeft A de meerderheid. De aandelenverhouding is dus gewijzigd door de inkoop, iets wat niet het geval is bij een gewone dividenduitkering. Uiteraard kan dit een on­­gewenst effect zijn, maar dat hoeft niet per se zo te zijn. Zo is er bv. geen probleem als u 90 aandelen heeft en uw partner 10 en u verkoopt er 10 aan uw vennootschap. Dan heeft u nog altijd een ruime meerderheid. Een dergelijke ‘disproportionele’ inkoop van eigen aandelen kan bv. ook gebruikt worden in het kader van een opvolging. De aandelen die de vennootschap overkoopt van de overlater, hoeft de opvolger dan niet meer te kopen met privégeld. Daar gaan we hier echter niet verder op in.