Schenkingsrechten nu voor alle kinderen gelijk?

Stiefkinderen. Stiefkinderen zijn niet-gemeenschappelijke kinderen van een van beide echtgenoten. Het zijn kinderen uit een vroeger huwelijk of een vroegere relatie. Ook wanneer de partners niet gehuwd zijn, maar (wettelijk of feitelijk) samenwonen, hebben zij soms kinderen uit een vorige relatie. Deze kinderen worden weleens ‘onechte stiefkinderen’ genoemd.

Successierechten: gelijkstelling in Vlaanderen. In het Vlaams gewest erven stiefkinderen tegen de tarieven in rechte lijn. Sinds 2002 kunnen onechte stiefkinderen ook die tarieven genieten, mits het kind het bewijs van de samenwoning levert. Het voorleggen van een (niet-herroepen) verklaring van wettelijke samenwoning volstaat. Bij feitelijke samenwoning moet het stiefkind bewijzen dat zijn onechte stiefouder op het moment van overlijden sinds minstens een jaar met zijn natuurlijke ouder samenwoonde en er een gemeenschappelijke huishouding mee voerde. Sinds 20 december 2012 gelden de tarieven in rechte lijn ook als de natuurlijke ouder die met de (onechte) stiefouder samenwoonde, al overleden is op het moment waarop het onecht stiefkind erft van de onechte stiefouder.

Successierechten: Brussel en Wallonië. Stiefkinderen van gehuwden en wettelijk samenwonenden erven tegen het tarief in rechte lijn. In Brussel is dat enkel zo op voorwaarde dat het kind vóór de leeftijd van 21 jaar gedurende zes opeenvolgende jaren bij de erflater ingewoond heeft en gedurende die tijd de hulp en de verzorging gekregen heeft die een kind normaal gezien van zijn ouder krijgt. Stiefkinderen van feitelijk samenwonenden betalen altijd de hoogste tarieven.

Schenkingsrechten: gelijkstelling in Vlaanderen. Door het decreet van 6 december 2013, zijn voor een schenking aan stiefkinderen dezelfde tarieven van toepassing als voor een schenking in rechte lijn. Die gelijkstelling geldt ook voor onechte stiefkinderen, zelfs als de natuurlijke ouder al overleden is. Voorwaarde is dan wel dat de stiefouder en de natuurlijke ouder op het moment van overlijden wettelijk of feitelijk samenwoonden. Bij feitelijke samenwoning moet deze wel minstens een jaar hebben bestaan en moet er sprake zijn geweest van een gemeenschappelijke huishouding. Ook na het overlijden van uw partner kunt u dus nog tegen het tarief in rechte lijn aan diens kinderen schenken.

Beperkingen? Deze gelijkstelling geldt ook in de omgekeerde richting. U kunt tegen het tarief in rechte lijn een schenking ontvangen van uw (onecht) stiefkind. De gelijkstelling geldt wel alleen in de eerste graad. Een schenking aan het (klein)kind van uw stiefkind kan niet tegen het tarief in rechte lijn gebeuren.

Brussel en Wallonië. In Brussel is er geen gelijkstelling voor stiefkinderen. In het Waals gewest kunnen echte en onechte stiefkinderen en ouders elkaar wel schenkingen doen tegen het tarief in rechte lijn, met die nuance dat de gelijkstelling niet geldt als de onechte stiefouder slechts feitelijk samenwoont of -woonde met de natuurlijke ouder van het kind.

Zorgkinderen. Een zorgkind is een persoon die vóór zijn 21^ste gedurende drie achtereenvolgende jaren bij een andere persoon (de ‘zorgouder’) ingewoond heeft en gedurende die tijd hoofdzakelijk van die andere persoon of van deze en zijn levenspartner samen, de hulp en de verzorging gekregen heeft die kinderen normaal gezien van hun ouders krijgen. De inschrijving van het zorgkind in het bevolkings- of vreemdelingenregister op het adres van de zorgouder geldt als weerlegbaar vermoeden van inwoning bij de zorgouder. Zorgouders en zorgkinderen kunnen in Vlaanderen en in Wallonië aan elkaar schenken tegen tarieven in rechte lijn. In het Waals gewest bedraagt de termijn wel zes jaar in plaats van drie. In het Brussels Hoofdstedelijk gewest gelden de hoogste tarieven.

Schenking tussen voormalige partners. Ook als ex-echtgenoten en ex-partners aan elkaar schenken, gelden in het Vlaams gewest nu de tarieven in rechte lijn, op voorwaarde dat er gemeenschappelijke afstammelingen zijn. In het Waals en in het Brussels Hoofdstedelijk gewest zijn tussen ex-partners en ex-echtgenoten altijd de hoogste tarieven van toepassing.

Inwerkingtreding. Het nieuwe Vlaamse decreet trad in werking op 17 januari 2014. De nieuwe regeling is dus van toepassing op schenkingen die sinds die datum bij Belgische notariële akte gebeurden. Voor andere schenkingen die sinds 17 januari 2014 geregistreerd worden, is de nieuwe regeling in principe ook van toepassing.