Vrijstelling successierechten voor de gezinswoning?

Brussels gewest

Geen feitelijk samenwonenden. Voor overlijdens sinds 01.01.2014 is ook in het Brussels gewest de gezinswoning vrijgesteld van successierechten voor het deel dat de langstlevende partner verwerft. Feitelijk samenwonenden komen echter niet in aanmerking voor die vrijstelling. Het moet dus gaan om de langstlevende echtgenoot of de langstlevende wettelijk samenwonende partner.

Enkel ‘koppels’. Hoewel in Vlaanderen ook bv. andere familieleden van de overledene (bv. de samenwonende vader en zoon of twee samenwonende broers) in aanmerking komen voor de vrijstelling, moet het in Brussel gaan om een ‘koppel’.

Let op! Erfgenamen in rechte lijn (bv. kinderen) genieten deze vrijstelling niet, maar behouden wel het recht op het vroegere voordeeltarief (verlaging van de successierechten met 1/3 tot € 250.000).

Gezinswoning. De vrijstelling is zoals in Vlaanderen van toepassing op de ‘gezinswoning’. Dat is de gezamenlijke hoofdverblijfplaats van de erflater en zijn overlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende partner. In principe is dat de plaats waar men ‘gedomicilieerd’ is, al kunt u uw hoofdverblijfplaats ook bewijzen met andere middelen, bv. nutsfacturen, verzekeringen, enz.

‘Laatste’ gezinswoning. Net zoals in Vlaanderen wordt ook de ‘laatste’ gezinswoning in aanmerking genomen voor de vrijstelling wanneer aan het samenwonen een einde gekomen is, hetzij door de feitelijke scheiding van de echtgenoten of van de wettelijk samenwonenden, hetzij door een geval van overmacht (bv. verblijf in een rust- of verzorgingsinstelling) dat tot op het ogenblik van het overlijden geduurd heeft.

Vlaams gewest

Ook voor feitelijk samenwonenden. In Vlaanderen geldt deze vrijstelling van successierechten van de gezinswoning voor de langstlevende al sinds 01.01.2007. Zoals echtgenoten genieten ook wettelijk samenwonenden vanaf de eerste dag de vrijstelling van de gezinswoning. Feitelijk samenwonenden daarentegen krijgen de vrijstelling slechts wanneer ze gedurende drie jaar ononderbroken samengewoond hebben en een gemeenschappelijke huishouding gevoerd hebben.

Let op! Woont u nog geen drie jaar feitelijk samen, maar wel minstens één jaar, dan vererft de gezinswoning tegen de tarieven zoals tussen echtgenoten (dus 3%, 9% of 27%). Woont u minder dan één jaar feitelijk samen, dan geldt het tarief tussen broers/zussen of tussen ‘vreemden’ (beide tot 65%).

Waals gewest

Geen ‘vrijstelling’. Op dit ogenblik geldt in Wallonië nog geen vrijstelling van successierechten van de gezinswoning, enkel een tariefverlaging.

Tip. Er is een decreet op komst (nog niet gepubliceerd) dat ook voor Wallonië voorziet in een echte vrijstelling voor de gezinswoning. Die vrijstelling zou wel enkel spelen als het netto-erfdeel (dus na aftrek van de schulden) in de gezinswoning voor de langstlevende niet hoger is dan € 160.000.

Geen feitelijk samenwonenden. Zoals in Brussel hebben enkel gehuwden en wettelijk samenwonenden recht op de vrijstelling. Verder geldt dat de woning in het Waals gewest moet liggen en dat de overledene er op de datum van het overlijden gedurende minstens vijf jaar zijn hoofdverblijfplaats gehad moet hebben.