CORPORATE GOVERNANCE - 18.09.2014

Deugdelijk bestuur: ook relevant voor uw kmo?

Belang

Waarover gaat het?

Behoorlijk bestuur gaat over de structuren en processen die ervoor zorgen dat uw bedrijf op een goede en transparante wijze bestuurd wordt. De belangrijkste doelstelling van deugdelijk bestuur is waardecreatie op langere termijn. Daarom is corporate governance niet enkel belangrijk voor beursgenoteerde bedrijven, maar ook voor kmo’s. Voor kmo’s bestaan er enkel aanbevelingen, vastgelegd in de zgn. Code Buysse ( http://www.codebuysse.be ). U bent dus niet verplicht om die aanbevelingen te volgen. U kiest zelf wat u voor uw bedrijf nuttig vindt.

VKW Limburg heeft samen met het Lokaal Platform voor het Familiaal Bedrijf een corporate governance scan ontwikkeld ( http://www.lpfscan.be ). U vult een korte vragenlijst in en u krijgt op basis daarvan een analyse van uw sterke en zwakke punten en een aantal aanbevelingen.

Waarom deugdelijk bestuur?

Het volgen van de aanbevelingen uit de Code wordt belangrijker naarmate uw onderneming groter is, als er meer niet-actieve aandeelhouders zijn (bv. familieleden die aandelen geërfd hebben, maar niet actief zijn in het bedrijf) en als u van plan bent om op termijn uw bedrijf te verkopen. Een goed uitgebouwde corporate governance geeft een overnemer immers het vertrouwen dat het bedrijf professioneel geleid wordt.

Deugdelijk bestuur loont. Het helpt om het beslissingsproces in uw onderneming te professionaliseren en kan daardoor bijdragen tot een verhoogde rentabiliteit van de onderneming. Daarnaast geeft het de onderneming een professioneel imago naar de buitenwereld toe, bv. naar banken en financiers toe. Het vormt ook een troef naar de rekruteringsmarkt toe, vooral bij het aantrekken van sterke managementprofielen. Ten slotte speelt het een belangrijke rol in het verzekeren van de continuïteit van de onderneming.

Stappenplan

Deugdelijk ondernemen

Elk bedrijf heeft er baat bij om te streven naar duurzame relaties met alle ‘stakeholders’. Een professioneel onderbouwd personeelsbeleid dat aandacht besteedt aan de motivatie en betrokkenheid van de werknemers, leidt tot betere resultaten. Om een duurzame relatie met financiers uit te bouwen is snelle, volledige en correcte informatiedoorstroming cruciaal. Het bedrijf maakt het best ook regelmatig een strategische denkoefening die het vertaalt in een financieel plan (met kapitaal- en investeringsprognoses).

Een ondubbelzinnig geregelde, externe vertegenwoordigingsbevoegdheid (bv. handtekeningsbevoegdheid), duidelijke afspraken en heldere en uniforme communicatie met klanten en leveranciers, helpen bij het optimaal uitbouwen van de relatie.

Adviesraad

Een actieve raad van bestuur met externe bestuurders is het sluitstuk van een goede corporate governance. Niet-familieleden actief betrekken bij de besluitvorming binnen de onderneming is voor veel bedrijfsleiders echter niet evident. Daarom kan de oprichting van een adviesraad een nuttige eerste stap zijn. Die adviesraad fungeert als klankbord voor de bedrijfsleider, net zoals een raad van bestuur dat doet. In die adviesraad worden echter geen beslissingen genomen, de vergadering formuleert ten hoogste aanbevelingen.

Naast de bedrijfsleider en de externe adviseurs kunnen de voornaamste aandeelhouders in de adviesraad zetelen. Daarnaast is het nuttig om eventuele familiale opvolgers uit te nodigen. De verantwoordelijke medewerkers kunnen uitgenodigd worden om specifieke punten toe te lichten.

Actieve raad van bestuur

Een actieve raad van bestuur, uitgebreid met externe bestuurders, geeft u een nuttig klankbord. Door belangrijke beslissingen aan die raad te motiveren, wordt de besluitvorming geprofessionaliseerd. Een actieve raad van bestuur zal ook helpen om de continuïteit te verzekeren door u aan te zetten om te anticiperen op de volgende ontwikkelingsfasen van de onderneming. Naarmate het bedrijf groeit, wordt de kloof tussen eigenaar zijn en het leiden van de onderneming meestal groter. De raad van bestuur kan daarbij een bindmiddel zijn tussen de verschillende partijen. Financiers (banken, durfkapitalisten) zien een goed werkende raad van bestuur, waarin ook externen zetelen, ook als een waarborg voor de professionaliteit van de bedrijfsvoering.

Externe bestuurders

Externe bestuurders zijn bestuurders die onafhankelijk zijn van het management en van de controlerende aandeelhouders. Goede externe bestuurders kennen het bedrijf of de sector. Daarnaast zijn ze zeer betrokken: ze zijn bereid om effectief te participeren in het beleid, mee te denken en oplossingen te zoeken. Ten slotte heeft u ook sterke teamspelers nodig om te vermijden dat elke bestuurder zich ertoe beperkt om los van zijn collega’s zijn persoonlijk advies over elk topic te ventileren. Naast de expertise en de persoonlijkheid van de bestuurders is voldoende diversiteit binnen de raad essentieel. Zorg er steeds voor dat minstens één bestuurder een sterk financieel profiel heeft. Meestal is het beter om externe bestuurders aan te trekken van buiten uw eigen relatienetwerk.

Goede externe bestuurders zijn een objectief, welwillend en onpartijdig klankbord. Betrek ze dus bij de keuze van en de taakverdeling voor het managementteam. Zij kunnen u ook behoeden voor foute of overhaaste beslissingen door schijnbare evidenties in vraag te stellen of nieuwe, onverwachte oplossingen aan te wijzen. Ten slotte kunnen zij ook helpen om de familiale opvolging te objectiveren.

Familieforum en -charter

Vooral als het aandelenbezit in handen is van meerdere takken van een familie of als meerdere generaties van één tak in uiteenlopende rollen bij het bedrijf betrokken zijn, is een familieforum aangewezen. Het familieforum dient als een platform voor communicatie en consultatie i.v.m. het familiebedrijf. De familie kan ook in een charter een aantal spelregels vastleggen i.v.m. familiale waarden en visie, de eigendom van het familiebedrijf, de leiding van dat bedrijf, de carrières en de vergoedingen van de familieleden die in het bedrijf werken, objectivering van de aanwerving en promotie van familieleden, conflictregelingen, ...

Om het opvolgingsproces professioneel aan te pakken, in het belang van het bedrijf, is het aan te raden om de raad van bestuur ook een zwaarwegende adviesrol toe te kennen bij de beoordeling van de opvolgingskandidaat. Daarnaast is ook een stevig draagvlak in de brede familiekring natuurlijk cruciaal.