De octrooi-aftrek is dood, lang leve de innovatie-aftrek!

Historiek en belangrijkste wijzigingen

BEPS. Reeds vorig jaar moest België de octrooi-aftrek in overeenstemming brengen met actiepunt 5 van het Actieplan van de OESO inzake Base Erosion and Profit Shifting (BEPS). Dit actiepunt beoogt schadelijke belastingpraktijken te bestrijden door minimumstandaarden uit te werken op het vlak van substantie en transparantie. Bij wet van 03.08.2016 werd de octrooi-aftrek afgeschaft met ingang van 01.07.2016, weliswaar met een uitdoofperiode van max. vijf jaar (nieuw art. 543 WIB) . Tegelijk stelde de regering een nieuwe en ruimere aftrek voor innovatie-inkomsten in het vooruitzicht. Die aftrek is nu een feit (nieuw art. 205/1 tot 205/4 WIB) .

Kwalificerende inkomsten. Voortaan komen niet alleen (‘inbegrepen’) royalty’s uit octrooien in aanmerking, maar ook ontvangen schadevergoedingen wegens schending van kwalificerende intellectuele-eigendomsrechten (IE-rechten) en de netto-opbrengst uit de verkoop van dergelijke rechten (mits o.m. wederbelegging).

Kwalificerende IE. De nieuwe aftrek is niet langer beperkt tot inkomsten uit octrooien en aanvullende beschermingscertificaten, maar geldt voortaan ook voor inkomsten uit kwekersrechten, gewasbeschermingsmiddelen en (wees-)geneesmiddelen waarvoor data- en/of marktexclusiviteit geldt en voor auteursrechtelijk beschermde computerprogramma’s. Voor die laatste is wel vereist dat ze voortvloeien uit een onderzoeks- of ontwikkelingsproject of ontwikkelingsprogramma (cfr. art. 275/3, §3 WIB) , waardoor de maatregel allicht veel minder interessant is dan men hoopte. Bovendien moet het bindend advies van de federale overheidsdienst voor wetenschapsbeleid ingewonnen worden.

Andere wijzigingen. De aftrek verhoogt van 80% naar 85% en wordt voortaan berekend op het nettobedrag van de kwalificerende inkomsten i.p.v. op het brutobedrag. Daarbij moet zowel rekening gehouden worden met O&O-uitgaven in het jaar van de inkomsten alsook de historische O&O-uitgaven. Het saldo aan niet-benutte aftrek is on-beperkt overdraagbaar. De aftrek zal niet langer verloren gaan bij fusies, splitsingen en gelijkgestelde verrichtingen. Voortaan kan een deel van de winst al tijdelijk vrijgesteld worden vanaf de aanvraag van een in aanmerking komend IE-recht (nieuw art. 194quinquies WIB). Zodra het aangevraagde IE-recht effectief toegekend wordt, zal de tijdelijke vrijstelling definitief worden.

Voorwaarde inzake substantie

Nexus-benadering. Onder het BEPS-actieplan worden fiscale gunstregimes enkel nog toegestaan als er lokaal voldoende economische activiteit is. De OESO heeft voor IE-rechten de nexus-benadering ontwikkeld: het fiscaal voordeel mag slechts toegekend worden in de mate dat de belastingplichtige zelf de O&O-uitgaven gedaan heeft. Het fiscaal voordeel mag m.a.w. niet verleend worden in de mate dat O&O uitbesteed werd aan verbonden ondernemingen of extern verworven werd.

Breuk. De nexus-benadering wordt uitgedrukt in een breuk die het aandeel weergeeft van de in aanmerking komende O&O-uitgaven t.o.v. alle O&O-uitgaven die de vennootschap gedaan of gedragen heeft voor de ontwikkeling van het betrokken IE-recht. Het verschuiven van inkomsten uit IE-rechten binnen een internationale groep naar landen met een gunstiger belastingregime is voortaan minder evident.