Zelfstandige wordt sneller betaald na bevalling

Moederschapsrust voor zelfstandigen

Wat is het? Werkneemsters die gaan bevallen, kennen het systeem maar al te goed: zij kunnen (vanaf een bepaald tijdstip vóór de vermoedelijke bevallingsdatum) thuisblijven van het werk, terwijl ze een uitkering van het ziekenfonds ontvangen. Ook voor zelfstandigen bestaat er zo’n systeem. De uitkering bedraagt anno 2019 € 484,90 per week in geval van voltijds verlof en € 242,45 in geval van halftijds verlof. Van deze bedragen gaat wel nog bedrijfsvoorheffing (11,11%) af.

Voor wie geldt het? Dit systeem geldt uiteraard voor elke vrouwelijke zelfstandige in hoofdberoep, ongeacht of die een eenmanszaak heeft of bedrijfsleider in een vennootschap is, maar het geldt ook voor wie meewerkende echtgenote is in de zaak van haar man.

Hoelang duurt het? De zelfstandige die gaat bevallen, kan maximaal 12 weken bevallingsrust opnemen (ter vergelijking: bij loontrekkenden is het 15 weken). Van die 12 weken zijn er drie weken verplicht op te nemen, nl. één week vóór de vermoedelijke bevallingsdatum en twee weken na de bevalling. De overige negen weken zijn dus facultatief; bovendien kan men die ook in een halftijdse formule opnemen (gedurende 18 weken), waarbij men dus halftijds terug aan de slag gaat.

Wanneer opnemen? De facultatieve bevallingsrust hoeft men niet per se onmiddellijk na de bevalling op te nemen. Men kan ze ook ‘opsparen’ voor een latere periode, als het bv. wat rustiger is in de zaak. Men moet die 9 weken echter wel binnen de 38 weken na de bevalling opnemen. Bovendien moet het ook in periodes van minstens een week; kortere periodes kunnen dus niet.

De nieuwe betalingsregels

Zo was het vroeger. In de wetgeving werd vroeger alleen maar in zgn. uiterlijke betalingsdata voorzien. De uitkering moest nl. uiterlijk één maand na de laatste week van de bevallingsrust gebeuren. Wanneer iemand 12 weken bevallingsrust opnam, betekende dat in de praktijk dat die zowat vier maanden op haar geld moest wachten.

Zo is het nu. Voor moederschapsrust die aanvangt sinds 1 januari 2019, wordt in soepelere betalingsdata voorzien (KB 25.01.2019, BS 04.02.2019) . In de ‘wettekst’ zelf wordt het allemaal vrij ingewikkeld geformuleerd, maar het komt erop neer dat men nu in principe op maandelijkse basis de centen zal ontvangen; net zoals dat bij loontrekkenden het geval is dus.

Hoe en wanneer aanvraag indienen?

Hoe? De vrouwelijke zelfstandige moet haar uitkering aanvragen bij het ziekenfonds. Zij heeft daarvoor een medisch attest (van haar gynaecoloog) nodig waarop de vermoedelijke bevallingsdatum vermeld wordt. De aanvraag zelf moet gebeuren met een typeformulier dat men bij het ziekenfonds kan bekomen.

Wanneer? De wet voorziet niet in een expliciete termijn voor de aanvraag van de uitkeringen, dus het kan zodra men over een attest van de gynaecoloog beschikt. Ook een uiterlijke deadline voor de aanvraag is er niet, maar het spreekt vanzelf dat men die het best zo snel mogelijk doet. Zodra het kind geboren is, moet men het ziekenfonds ook nog een uittreksel uit de geboorteakte of een medisch attest dat de geboorte bevestigt, bezorgen. Dat is eveneens een essentiële voorwaarde.