Levenslang recht van bewoning als onderhoudsuitkering

Wat was er gebeurd?

Eot. Een koppel scheidt in 2014 uit de echt met onderlinge toestemming (eot). In de notariële eot-akte wordt afgesproken dat de man bij wijze van onderhoudsuitkering aan zijn ex een levenslang recht van bewoning toestaat op de vroegere gezinswoning, die volledig zijn eigendom is.

Onderhoudsuitkering. In zijn aangifte voor 2014 brengt de man € 415.800 in als aftrekbare onderhoudsuitkering. Dat bedrag is gelijk aan de jaarlijkse huurwaarde van de woning, € 1.050 × 12, en dit maal 33, daar de geschatte verdere levensverwachting van de vrouw 33 jaar bedraagt.

Wat vond de fiscus daarvan?

Geen probleem. De fiscus betwist het recht van bewoning als aftrekbare onderhoudsuitkering niet. Het is immers toegekend in uitvoering van een verplichting op basis van het Burgerlijk of Gerechtelijk Wetboek aan iemand die geen deel uitmaakt van het gezin. In principe aanvaardt de fiscus het gratis ter beschikking stellen van een woning als een onderhoudsuitkering in natura.

Wel een probleem. Alleen werkelijk in een jaar betaalde onderhoudsuitkeringen zijn aftrekbaar. Volgens de fiscus is de werkelijk in 2014 betaalde uitkering beperkt tot de huur die de man had kunnen krijgen als hij de woning verhuurd had. Aangezien het recht van bewoning op 01.08.2014 ingegaan is, aanvaardt hij maar de aftrek van vijf maanden huur, dus € 5.250.

Wat vond de rechter daarvan?

Fiscus krijgt ongelijk. De rechter stelt vast dat in de eot-akte het recht van bewoning op definitieve wijze toegekend werd aan de vrouw. Vanaf dat moment beschikte zij over dit recht en is het definitief uit het vermogen van de man verdwenen.

Wel nog een nuance. De rechter aanvaardt niet dat er € 415.800 in aftrek genomen wordt. Dat bedrag is weliswaar bepaald op basis van een schattingsverslag van een landmeter-expert, maar is niet in overeenstemming met de eot-akte. In die akte zijn de man en vrouw nl. overeengekomen dat de gekapitaliseerde waarde van het recht van bewoning € 308.000 bedraagt. De aftrekbare uitkering wordt hiertoe dus beperkt (Antwerpen, 02.06.2020) .

Let op!  Het werkelijk aftrekbare bedrag is lager, want onderhoudsuitkeringen zijn maar voor 80% aftrekbaar. Die beperking doet de fiscus zelf. In uw aangifte moet u 100% van de betaalde onderhoudsuitkering invullen.

Wat moet u er nog van onthouden?

Wat met overschot? Onderhoudsuitkeringen worden afgetrokken van uw totale belastbare inkomen. Is de onderhoudsuitkering echter groter dan dat totale inkomen, dan kunt u het overschot niet overdragen naar het volgende inkomstenjaar!

In één keer belastbaar? Neen. Het eenmalig betaald kapitaal wordt omgezet in een levenslange omzettingsrente die de ontvanger moet aangeven vanaf het jaar van ontvangst tot en met het jaar van overlijden. Die omzettingsrente is aan te geven als divers inkomen. De omzettingsrente wordt bij de opmaak van het aanslagbiljet dan beperkt tot 80%.

Let op!  De belasting van 80% van de omzettingsrente gebeurt tegen het progressieve tarief, dus tegen 50% (+ gemeentebelasting) op het deel boven € 41.060 (inkomstenjaar 2020).