Tweemaal erfbelasting vermijden?
Tweemaal belast?
Voorbeeld. Ongeveer 80% van de Belgen is gehuwd met een gemeenschapstelsel. Stel dat vader en moeder een gezinswoning hebben, een spaarrekening van € 200.000 en een effectenrekening met fondsen met een waarde van € 300.000 die tot de gemeenschap behoren. Als dan bv. vader overlijdt, bestaat zijn nalatenschap uit de helft van de huwgemeenschap, dus de helft van de gezinswoning, de spaarrekening en de effectenrekening. De kinderen erven daarvan in principe de blote eigendom en de moeder het vruchtgebruik.
De praktijk . In de praktijk worden de goederen uit het gemeenschappelijk vermogen vaak in het bezit gelaten van de langstlevende echtgenoot. In ons voorbeeld zouden de banktegoeden met een waarde van in totaal € 500.000 op naam van de moeder staan. En dit terwijl die banktegoeden in feite voor de helft toebehoren aan moeder in volle eigendom en de andere helft door het overlijden toekomt in blote eigendom aan de kinderen en in vruchtgebruik aan de echtgenoot.
Huwgemeenschap 150% belast
Overlijden langstlevende. Stel dat moeder jaren later overlijdt en de banktegoeden die op haar naam bleven staan op dat moment nog steeds € 500.000 bedragen. De fiscus zal dan opnieuw op € 500.000 belasten. Hierdoor wordt € 250.000 uit de eerste nalatenschap dus twee keer belast en dus 150% van de banktegoeden uit de huwgemeenschap.
Hoe vermijden? Door de spaar- en effectenrekening op te splitsen en het deel van vader, waarop al erfbelasting is betaald, apart te plaatsen. In ons voorbeeld blijft dan de helft van de spaar- en de helft van de effectenrekening bij moeder staan. Het deel van vader die overleden is, wordt op een aparte rekening gezet. Sommige banken geven er de voorkeur aan om een nieuwe spaar- en effectenrekening te openen voor het vruchtgebruik en de blote eigendom samen op naam van de vruchtgebruiker en blote eigenaar samen. Andere banken werken met twee rekeningen, met op de ene rekening het geld of de effecten in blote eigendom en op de andere de opbrengsten die uit het vruchtgebruik voortkomen.
Tip. Zorg er in het eerste geval wel voor dat de opbrengsten (interesten en dividenden) voor de vruchtgebruiker altijd afgezonderd worden op een afzonderlijke rekening. Anders raakt alles vermengd. Maar als u dat niet deed, kunt u mogelijk toch de dubbele erfbelasting vermijden.
Nieuw standpunt Vlabel. Sinds een vonnis van het hof van beroep in Gent (Gent, 30.03.2021) en het van kracht worden van het nieuwe goederenrecht op 1 september 2021 houdt Vlabel rekening met dergelijke situaties. Daardoor kan de dubbele erfbelasting vermeden worden. Vereist is wel dat de erfgenamen duidelijk kunnen aantonen dat het geld op de rekening van de langstlevende partner is blijven staan en dat de verdeling van de rekening nog niet plaatsgevonden heeft. In ons voorbeeld zullen de kinderen na het overlijden van moeder moeten kunnen bewijzen dat de € 250.000 banktegoeden waarop ze bij het overlijden van vader erfbelasting betaald hebben, individualiseerbaar en identificeerbaar zijn in de nalatenschap van moeder. Vlabel legt de bewijslast bij de erfgenamen. Concreet komt dat erop neer dat er niet te veel ‘vermenging’ mag zijn in die portefeuille via allerlei banktransacties. Het bijhouden van een goede historiek, vooral rekeninguittreksels, is heel belangrijk. Houd daarbij ook rekening met het feit dat banken de rekeninguittreksels maar tien jaar bijhouden, wat vervelend kan zijn als de langstlevende meer dan tien jaar later sterft dan de overleden partner.
Bepaal uw profiel om dit en vele andere adviezen te ontgrendelen.