PRIVÉ - SCHENKING - 27.06.2023

Hét alternatief voor de Nederlandse notaris?

De maatschap als basis

Even opfrissen. Vaak richt men in het kader van de successieplanning een maatschap op als controlevehikel. De maatschap kan onderhands opgericht worden (kost ± € 3.500) en zodra ze een ondernemingsnummer gekregen heeft en in het UBO-register ingeschreven is, vergt ze in de praktijk bijna geen onderhoud.

De nieuwe techniek

Inbreng in een maatschap. Via deze techniek brengt een vennoot goederen (bv. aandelen van een vennootschap, een beleggingsportefeuille) in een maatschap in, maar ziet hij af van zijn recht om voor de tegenwaarde van de inbreng aandelen te ontvangen. Hierdoor zal het vermogen van de maatschap toenemen, dus ook van alle aandelen. Ook de aandelen van de eigenaars die niets inbrachten, zullen verhogen in waarde. Als de inbrenger dit deed met de bedoeling om te schenken, spreken we van een onrechtstreekse schenking.

Concreet voorbeeld. Stel dat de ouders en kinderen een maatschap hebben met 400 aandelen waar een beleggingsportefeuille in zit van € 400.000. De kinderen hebben destijds 99% van de aandelen (396) in de maatschap geschonken gekregen. De ouders hebben dus nog 1% (vier aandelen). De ouders hebben ook een vastgoedvennootschap met een waarde van € 1.600.000. Als de ouders nu de aandelen van hun vastgoedvennootschap inbrengen, moeten ze normaal gezien daar nieuwe aandelen in de maatschap voor in ruil krijgen en worden de verhoudingen tussen de aandeelhouders helemaal anders. Als de ouders echter een inbreng doen zonder uitgifte van nieuwe aandelen, dan gebeurt er een onrechtstreekse schenking aan de kinderen van € 1.584.000, zonder schenkbelasting. De waarde van hun 99% aandelen is nl. niet langer € 396.000 (99% van € 400.000) maar € 1.980.000 (99% van € 2.000.000).

Hoe aanpakken? Belangrijk is dat in de inbrengakte niet vermeld wordt dat het om een schenking gaat, omdat de schenking anders nietig is. Dat het om een onrechtstreekse schenking gaat, kunnen de ouders en de kinderen wel bevestigen in een aangetekend bewijsdocument of via de klassieke aangetekende brieven. Deze onrechtstreekse schenking blijkt ook uit het aandelenregister (papier of eStox) van de vastgoedvennootschap en de eventuele aanpassing in het UBO-register. Zoals bij andere onrechtstreekse schenkingen speelt ook hier de risicotermijn van drie/vijf jaar.

Variant. Een variant op deze techniek is dat de ouders een maatschap oprichten en bv. 99% van de totale inbreng op naam van hun kinderen zetten en 1% op zichzelf. Dat is dan een inbreng t.b.v. een derde mét creatie van nieuwe aandelen.

Sluitende techniek?

In de rechtsleer vond men al langer dat deze techniek een onrechtstreekse schenking is zoals een bankgift. In de voorafgaande beslissingen nr. 22069 en nr. 22070 (publicatie, 22.03.2023) erkent de Vlaamse Belastingdienst deze belastingvrije onrechtstreekse schenking en wordt bevestigd dat er geen sprake is van fiscaal misbruik. Zowel de techniek waarbij de aandelen gelijk bleven als de variant waarbij nieuwe aandelen gecreëerd worden, kreeg daarbij groen licht van Vlabel. Deze voorafgaande beslissingen bevestigen dus de bestaande rechtsleer hierover. Voor Wallonië en Brussel kan dit wellicht ook doorgetrokken worden.