VZW besturen via managementvennootschap, wat met de aansprakelijkheid?

Wettelijke regels

Algemene aansprakelijkheidsregels. In het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) zijn algemene aansprakelijkheidsregels vastgesteld die gelden voor alle rechtspersonen, ongeacht hun vorm (dus inclusief VZW’s). Daaruit blijkt dat onder andere alle leden van het bestuursorgaan hoofdelijk aansprakelijk zijn voor fouten begaan tijdens hun opdracht, schendingen van het WVV en/of de statuten van de VZW. Dat betekent dat elk lid persoonlijk en volledig aansprakelijk is voor beslissingen of nalatigheden van het bestuur.

Vaste vertegenwoordiger voor rechtspersoon-bestuurder. Het WVV heeft ook regels voor het geval een rechtspersoon bestuurder of dagelijks bestuurder wordt in een andere rechtspersoon zoals een VZW. In dat geval moet de rechtspersoon-bestuurder een vaste vertegenwoordiger benoemen (uzelf als natuurlijke persoon), die net zo aansprakelijk is als de rechtspersoon-bestuurder zelf, m.a.w. alsof hij zelf het betrokken mandaat in eigen naam en voor eigen rekening uitgevoerd had.

Beschermd door rechtspersoonlijkheid? In principe zal de betrokken managementvennootschap beschermd zijn door de beperking van aansprakelijkheid. Om te weten of deze ook doorwerkt in geval van aansprakelijkheid als gevolg van het bestuurdersmandaat moet een onderscheid gemaakt worden tussen de aansprakelijkheid voor de dagelijkse, operationele/commerciële activiteiten en de effectieve zware procedure van de bestuurdersaansprakelijkheid voor fraude/bedrog/zware fouten verweten aan het bestuur.

In het eerste geval zal de beperking van aansprakelijkheid van de managementvennootschap inderdaad doorwerken. In het tweede geval is dat niet zo en kan zowel de bestuurder-rechtspersoon als diens vaste vertegenwoordiger hoofdelijk aansprakelijk gesteld worden. De rechtspersoonlijkheid wordt in dat geval doorprikt.

Aansprakelijkheid beperken?

Maximumbedrag. Het WVV voorziet in een plafonnering van het maximale bedrag waarvoor een bestuurder, natuurlijk persoon of rechtspersoon aansprakelijk kan zijn. Deze plafonds zijn afhankelijk van twee variabelen: het gemiddelde balanstotaal en de gemiddelde omzet (exclusief btw) van de laatste drie boekjaren voorafgaand aan het instellen van de aansprakelijkheidsvordering. De maximumbedragen variëren tussen de € 125.000 en de € 12.000.000.

Deze aansprakelijkheidsbeperking geldt zowel tegenover de vennootschap zelf als tegenover derden. De beperking geldt bovendien ongeacht de (buiten)contractuele grondslag van de aansprakelijkheid. Ze gelden per feit of geheel van feiten dat aanleiding kan geven tot aansprakelijkheid, ongeacht het aantal eisers of vorderingen.

Tip. Wegens deze plafonnering kunt u als bestuurder een redelijke aansprakelijkheidsverzekering afsluiten. Het is zeker aanbevolen om dat te doen!

Let op 1! Enkel de toevallige lichte fout kan de beperking van aansprakelijkheid genieten. Zware fouten of opzettelijke fouten vallen er niet onder!

Let op 2! Aansprakelijkheid contractueel of statutair volledig uitsluiten, is ook niet mogelijk.

Fout altijd melden. Indien er door bepaalde bestuursleden een fout gemaakt is waar u geen deel van uitmaakte, is het belangrijk om dat meteen te melden aan de andere bestuursleden. Enkel in dat geval kunt u als bestuurder ontheven worden van uw aansprakelijkheid voor fouten waar u geen aantoonbaar deel aan had.