Kunt u achteraf nog ‘bijsleutelen’ aan een schenking?
U heeft indertijd een schenking gedaan als ‘voorschot op erfdeel’. De situatie is intussen echter grondig gewijzigd en u wilt de schenking veranderen in een schenking ‘buiten erfdeel’ (of omgekeerd). Kan dat en hoe doet u dat correct?
Schenking als ‘voorschot op erfdeel’
Meestal als ‘voorschot’. De meeste schenkingen worden gedaan als ‘voorschot op erfenis’. Dat betekent dat de gedane schenkingen bij het overlijden van de schenker ‘verrekend’ worden met de andere erfgenamen (bv. broers en zussen). Werd de schenking echter ‘buiten erfdeel’ gedaan, dan hoeft ze later in principe niet ‘verrekend’ te worden.
Doorgaans vermeld in de akte. In een notariële schenkingsakte (van een Belgische of een Nederlandse notaris) zal in principe duidelijk staan of het om een schenking gaat als ‘voorschot op erfenis’ of ‘buiten erfdeel’. Ook bij een handgift of een bankgift wordt er meestal duidelijk bepaald in de twee aangetekende brieven of in het bewijsdocument (het ‘pacte adjoint’) om welke soort schenking het gaat.
Let op! Wordt er in de schenkingsakte niets vermeld, dan wordt de schenking vermoed een schenking te zijn als ‘voorschot op erfdeel’.
U zou de schenking graag veranderen
Gewijzigde omstandigheden. Stel dat u destijds een schenking gedaan heeft als ‘voorschot op erfenis’ aan uw oudste zoon. U had altijd de bedoeling om uw twee zonen evenveel te geven zodat u het toen normaal vond dat die schenking later verrekend moest worden. Door bepaalde omstandigheden zou u die gedane schenking nu echter eigenlijk liever als ‘buiten erfdeel’ beschouwen.
Voorbeeld. U wilt dat doen omdat u uw oudste zoon nu toch een stuk wilt bevoordelen of omdat uw jongste zoon veel schulden heeft en alles wellicht in de handen van zijn schuldeisers zal terechtkomen of omdat de jongste veel langer mogen studeren heeft of andere voordelen ‘in natura’ genoten heeft (hij heeft bv. langer gratis thuis gewoond). Kunt u die vroegere schenking nu dan nog veranderen?
Hoe doet u dat? De wet (art. 919, lid 2 BW) laat effectief toe om de schenking als ‘voorschot’ te wijzigen in een schenking ‘buiten erfdeel’. Algemeen wordt er aangenomen dat dat dan wel moet gebeuren onder de vorm van een testament of een notariële schenkingsakte. Bij een hand- of een bankgift volstaat het dus niet om achteraf twee nieuwe aangetekende brieven te schrijven of een annex (lees: een ‘pacte adjoint’) toe te voegen aan het bewijsdocument waarin staat dat de schenking gewijzigd wordt in een schenking ‘buiten erfdeel’.
En omgekeerd?
Andersom. Uiteraard kan ook het omgekeerde gebeuren. Stel dat u indertijd een schenking ‘buiten erfdeel’ gedaan heeft aan uw dochter. U had nl. op dat moment duidelijk de bedoeling om uw dochter te bevoordelen, bv. omdat uw zoon een dure studie in het buitenland gedaan heeft. De laatste jaren heeft u uw dochter echter regelmatig wat geld toegestopt zodat u die oude schenking toch wilt veranderen in een ‘voorschot op erfenis’.
Kan dat wel? Op het eerste gezicht lijkt deze situatie identiek aan de eerste situatie (zie hoger), dus zou dat geen probleem mogen zijn. Toch liggen de zaken hier juridisch gezien anders. We besparen u de details, maar juridisch gezien stuit men hier op het verbod om overeenkomsten te sluiten over toekomstige nalatenschappen. De begiftigde verzaakt nl. aan het voordeel de schenking te kunnen aanrekenen op het beschikbare deel zodat zijn erfdeel wellicht zal verkleinen. Daarover kan er ook tussen de erfgenamen onderling geen overeenkomst gemaakt worden tijdens het leven van de schenker (dat zou nl. een nietige ‘erfovereenkomst’ zijn).
Bepaal uw profiel om dit en vele andere adviezen te ontgrendelen.