Aandelen schenken door overschrijving in het register?

Is de overschrijving een schenking?

Wat bedoelen we? De overschrijving in het aandelenregister is eenvoudigweg het schrappen van de aandelen onder uw naam en de vermelding ervan onder de naam van iemand anders, bv. uw zoon. U kunt dit gewoon zelf doen, er is geen tussenkomst van een notaris of zo nodig.

Is dit wel een schenking? Volgens sommigen wel. Dit zou een zgn. onrechtstreekse schenking zijn en u zou op die manier veilig notariskosten en schenkingsrechten kunnen vermijden. De meeste juridische specialisten zijn het daarmee echter niet eens! De overschrijving in het aandelenregister is volgens hen enkel het bewijs van een eigendomsoverdracht, maar geen eigendomsoverdracht als dusdanig en dus ook geen geldige schenking.

Welke risico’s? Zo’n ongeldige schenking kan nietig verklaard worden door de rechter. Tijdens uw leven is die nietigheid zgn. absoluut, waardoor alle belanghebbenden, zowel uw eventueel benadeelde kinderen als bv. de fiscus, de nietigheid kunnen vorderen. Na uw dood is de nietigheid relatief. Enkel uw erfgenamen kunnen dan nog de nietigheid van de schenking inroepen. De fiscus kan dan wel nog altijd de datum van overschrijving betwisten. Zo uw kinderen dan niet kunnen bewijzen dat de overschrijving meer dan drie of soms zelfs zeven jaar voor uw overlijden gebeurd is, moeten ze op de aandelen alsnog successierechten betalen.

Hoe wel schenkingsrechten vermijden?

Schenkingsrechten. Schenkt u aandelen voor een notaris, dan moeten er in principe schenkingsrechten betaald worden. Voor een schenking aan uw kinderen is dat 3% in Vlaanderen en Brussel en 3,3% in Wallonië. Er bestaan echter een aantal manieren om op een perfect legale en veilige wijze de schenkingsrechten te vermijden.

Familiebedrijf. De schenking voor een Belgische notaris van de aandelen van een familiebedrijf is in principe volledig vrijgesteld van schenkrechten. In Vlaanderen en Wallonië is dat al jaren zo, in Brussel sinds 01.01.2017. De definitie van een ‘familiebedrijf’ en de voorwaarden om van de regeling gebruik te maken, verschillen wel van gewest tot gewest en zijn ook redelijk complex. Vraag daarvoor dus advies aan uw boekhouder en indien nodig aan een specialist successieplanning.

Nederlandse notaris. De schenkingsakte van een Nederlandse notaris is even geldig als die van een Belgische notaris. Er hoeven echter geen schenkingsrechten betaald te worden op de schenking van aandelen voor een Nederlandse notaris.

Geldige onrechtstreekse schenking. Wilt u zowel de schenkingsrechten als de notariskosten vermijden, dan moet u een onrechtstreekse schenking doen die wél geldig is. Concreet verkoopt u dan aandelen aan uw kinderen i.p.v. die te schenken. U schenkt echter vooraf het geld voor de verkoopprijs via een zgn. bankgift of u scheldt achteraf de verkoopprijs kwijt. Zorg er dan wel voor dat er een echt verkoopcontract is en de betaling (overschrijving) of latere kwijtschelding (bewijsdocument) sluitend bewezen kan worden.

Let op! Bij een schenking voor een Nederlandse notaris en een onrechtstreekse schenking, zijn op de aandelen nog erfbelasting of successierechten verschuldigd als u overlijdt binnen de drie jaar na de schenking, of zelfs, in Vlaanderen, zeven jaar als het aandelen zijn van een familiebedrijf.