Moet het ziekenhuis de rechten van verdediging respecteren?

De rechten van verdediging

Wanneer men iemand een straf- of tuchtsanctie wil opleggen voor bepaalde feiten, is het logisch dat men die persoon op zijn minst eerst zou vragen naar zijn versie van de feiten. Dat is nu exact een van de zaken die bedoeld wordt met de rechten van verdediging. Diegene aan wie men een straf of sanctie wil opleggen, moet eerst in de gelegenheid gesteld worden om zich ‘nuttig te verdedigen’ tegen de t.o.v. hem aangebrachte beschuldigingen. In de context van een ziekenhuis dat een arts een tuchtsanctie gaat opleggen, is die logica om eerst naar de versie van de feiten van de arts te vragen, echter minder voor de hand liggend. Integendeel zelfs, het blijkt om een juridisch zeer complexe materie te gaan. Toch werd er in een recente zaak positief op deze vraag geantwoord...

Goed om te weten. Voorafgaand aan de vraag of het ziekenhuis de rechten van verdediging moet respecteren als het een tuchtsanctie wil opleggen, stelt zich zelfs de vraag of het überhaupt wel een tuchtsanctie kán opleggen aan wie in zelfstandig verband werkt. Zelfs daarover is er al controverse in de rechtspraak. Gelet op het feit dat die voorafgaande vraag niet behandeld werd in het arrest dat we gaan bespreken, doen we dat hier echter ook niet.

Wat is er gebeurd?

Na een (gunstig) advies van de medische raad legde de raad van bestuur een kinderarts een blaam op. Zowel voor de medische raad als voor de raad van bestuur werd de arts samen met haar advocaat weliswaar gehoord, maar de voorzitter van de raad van bestuur had ook gezegd dat de advocaat nog de mogelijkheid zou krijgen om een schriftelijk verweer in te dienen voordat er een beslissing zou volgen. De blaam werd echter al opgelegd zonder die reactie af te wachten. De arts besloot de sanctie aan te vechten voor de rechter.

Wat heeft de rechter gezegd?

Nadat in eerste aanleg al geoordeeld werd dat de blaam buiten proportie (onredelijk) was (rb. Gent, 19.10.2015) , ging men in beroep nog een stapje verder: de sanctie werd nietig verklaard (Gent, 07.12.2017) . Het hof had wel begrip voor het opstarten van de interne tuchtprocedure, maar was van mening dat de rechten van verdediging toch geschonden waren. Door het dossier over te maken aan de advocaat, en nadien het schriftelijk verweer niet af te wachten, werden die rechten immers niet gerespecteerd, aldus het hof.

Wat moet u ervan onthouden?

Uit het net besproken arrest kunnen we afleiden dat de rechten van verdediging ook spelen bij sanctieprocedures tegen ziekenhuisartsen, ... en dat is helemaal niet zo evident. Dat die rechten gelden in straf- of tuchtprocedures spreekt voor zich; dat ze ook gelden in contractuele relaties is echter ‘vrij vernieuwend’. Als het ziekenhuis u ooit een sanctie zou opleggen zonder die rechten te respecteren, kunt u die dus, voortgaand op deze rechtspraak, nietig laten verklaren. Dat betekent dat de sanctie niet meer bestaat en u dus volledig vrijuit gaat. Daarbij kan zelfs nog een schadevergoeding toegekend worden, op voorwaarde dat u schade (bv. aan uw reputatie) kunt aantonen. Het is weliswaar afwachten of de rechtspraak (van Cassatie?) verder in die richting zal evolueren...