Pay-if/when-paidclausules niet zomaar geldig

Pay-if/when-paidclausule

Wat is dat? Een ‘pay-when’-clausule houdt in dat de hoofdaannemer u als onderaannemer betaalt, zodra hij zelf betaald werd door de bouwheer. Een ‘pay-if’-clausule betekent dat de hoofdaannemer u zelfs helemaal niet hoeft te betalen als hij zelf niet betaald werd door de bouwheer.

Niet automatisch van toepassing. Als een aannemer met u als onderaannemer in zee gaat, is de regel dat hij uw factuur moet betalen, ook al werd hij zelf nog niet betaald door de bouwheer. Zelfs als de bouwheer helemaal niet betaalt, is uw hoofdaannemer ertoe gehouden u als onderaannemer te betalen. Een pay-if/when-paidclausule moet dus altijd contractueel afgesproken worden, opdat ze eventueel van toepassing kan zijn.

Let op! Dergelijke pay-if/when-paidclausules kunnen ook standaard opgenomen zijn in de algemene voorwaarden van uw hoofdaannemer. Lees deze dus altijd grondig na!

Zijn die clausules geldig?

Vermoeden van onrechtmatigheid. De wetgever heeft in het Wetboek Economisch Recht een lijst opgenomen met bedingen die vermoed worden onrechtmatig te zijn (art. VI.91/5 WER) . Tot de bedingen die vermoed worden onrechtmatig te zijn, horen bedingen die zonder tegenprestatie het economisch risico op een partij leggen, terwijl het normaal gezien bij de andere partij bij de overeenkomst moet liggen. Aangezien de hoofdregel is dat de aannemer u sowieso moet betalen, kunt u stellen dat een pay-if/when-paidclausule onder dit vermoeden van onrechtmatigheid valt.

Let op! De aannemer kan wel altijd het tegenbewijs leveren door te stellen dat de clausule geen kennelijk onevenwicht schept tussen de partijen. Dat kan bv. het geval zijn als u een prijs mag vragen die ver boven de marktprijs ligt.

Tegenprestatie vragen. Ook dat is een oplossing. Het beding wordt immers slechts geacht onrechtmatig te zijn als u er als onderaannemer geen tegenprestatie voor krijgt. Als de hoofdaannemer dit één keer van u vraagt en u meteen ook op andere werven laat werken zonder dergelijke clausules, kunt u dat als een tegenprestatie zien.

Tip. Maak daarover het best sluitende afspraken op papier!

Wet betalingsachterstand. Behalve het WIR verwijst de rechtspraak ook nog naar de Wet op de betalingsachterstand in handelstransacties om de clausule af te wijzen (rb. Antwerpen, 30.03.2023, AR/22/03905) . Die wet zegt nu eenmaal dat een hoofdaannemer met u als onderaannemer een betalingstermijn van maximaal 60 dagen (en niet langer) kan overeenkomen (art. 4, §1, lid 2 Wet betalingsachterstand). 60 dagen nadat uw factuur verstuurd werd, moet u dus altijd betaling kunnen eisen…

Tip. Als de aannemer aandringt, kunt u nog altijd proberen te verkrijgen dat u de clausule aanvaardt voor de maximumtermijn van 60 dagen.

Nietig laten verklaren. Als u merkt dat u (misschien per ongeluk) toch een algemene pay-if/when-paidclausule heeft aanvaard, kunt u met bovenstaande argumenten altijd proberen om de nietigheid ervan te verkrijgen. U zal zich dan wel tot de rechter moeten wenden…