Bedrijfsmiddel vernietigd, btw te herzien?

Algemene principes inzake de herziening

Het herzien van de initieel in aftrek gebrachte btw

Wel onmiddellijk, niet definitief. Dat zijn eigenlijk kort samengevat de basiskenmerken van de btw-aftrek. De btw bij de aankoop van een goed of dienst is in principe onmiddellijk aftrekbaar maar dat wil niet zeggen dat die aftrek dan ook direct verworven is. In bepaalde gevallen zal immers de oorspronkelijk in aftrek gebrachte btw gecorrigeerd moeten worden of m.a.w. herzien worden (art. 48 W.Btw) .

Modaliteiten van die herziening? De wijze waarop de btw-aftrek herzien moet worden, wanneer dat moet gebeuren en binnen welke termijnen, is allemaal vastgelegd in de wet. Van belang is wel dat voor een juiste toepassing van de herzieningsregels een onderscheid gemaakt moet worden tussen enerzijds de zgn. niet-bedrijfsmiddelen en anderzijds de bedrijfsmiddelen zelf.

Wanneer moet de btw-aftrek van niet bedrijfsmiddelen herzien worden?

Wat zijn niet-bedrijfsmiddelen? Dat zijn in feite alle aankopen van goederen of diensten die in principe ‘afgeschreven’ zijn na een jaar. Het zijn m.a.w. geen investeringen maar eerder gewone uitgaven. Concreet zal de aankoop van een auto een investering zijn of een bedrijfsmiddel, maar de brandstof voor die auto en de onderhoudsfacturen zijn niet-bedrijfsmiddelen.

Jaar van aanschaf is belangrijk? Inderdaad. Voor niet-bedrijfsmiddelen moet er een herziening van de btw-aftrek gebeuren als er voor het jaar van aanschaf zelf vastgesteld zou worden dat er initieel te veel of te weinig btw afgetrokken is. In de praktijk zal dat doorgaans dan het gevolg zijn van een onjuiste schatting van het beroepsmatige gebruik (KB nr. 3, art. 5, §1, 1°) .

Concreet. U heeft een smartphone die u zowel privé als beroepsmatig gebruikt en bijgevolg moet u de btw-aftrek van bij het begin beperken tot het beroepsmatige deel. Dat geldt dan niet alleen voor het toestel zelf maar ook voor de kosten van het abonnement. Heeft u de btw op de maandelijkse facturen toch onmiddellijk en voor de volle 100% in aftrek gebracht, dan zal deze btw-aftrek gecorrigeerd of herzien moeten worden.

Tip. Gebruikt u in de daaropvolgende jaren uw smartphone méér privé dan aanvankelijk geraamd, dan hoeft er geen herziening meer te gebeuren. Wel zal de btw-aftrek van de abonnementsfacturen in de daaropvolgende jaren dan lager liggen, maar er moet dus niet retroactief gecorrigeerd worden.

De btw-aftrek bij de zgn. bedrijfsmiddelen

Zelfde principe, langere termijn? Daar komt het inderdaad op neer. Ook voor bedrijfsmiddelen moet de oorspronkelijk in aftrek gebrachte btw herzien of gecorrigeerd worden bij onder meer een wijziging in gebruik, maar het tijdsbestek is hier niet beperkt tot het jaar van aanschaf. Er gelden m.a.w. bijzondere herzieningsregels gedurende een bepaalde periode of zgn. herzieningstijdvak (KB nr. 3, art. 9) .

Opvolging van meerdere jaren? Dat is het inderdaad. Bij de aankoop van het bedrijfsmiddel is de btw ook in één keer en onmiddellijk recupereerbaar, maar die btw-aftrek zal dan gedurende meerder jaren ‘gevolgd’ worden. Als er zich in die periode dan een wijziging in het gebruik van het goed zou voordoen, moet er een herziening gebeuren van die initiële btw-aftrek.

Hoelang voor onroerende goederen? Daarvoor geldt er kortweg een herzieningstermijn van 15 jaar. De btw bij de aankoop of oprichting van een nieuw gebouw, zal dus 15 jaar lang ‘in het oog gehouden’ moeten worden om na te gaan of het bedrag dat bij de aankoop of oprichting onmiddellijk in aftrek gebracht werd, kan behouden blijven dan wel gecorrigeerd moet worden.

Let op! Ingeval toepassing gemaakt wordt van de optionele btw-heffing op professionele onroerende verhuur, wordt het herzieningstijdvak verlengd tot 25 jaar.

Voor roerende goederen? Voor alle andere bedrijfsmiddelen dan onroerende goederen geldt er een herzieningsperiode van vijf jaar. Ook verbeterings- en omvormingswerken aan een gebouw zijn in deze context roerend.

Let op! Als de omvormings- of verbeteringswerken aan het gebouw dermate belangrijk zijn dat er in feite een nieuw gebouw ontstaat, dan bedraagt het herzieningstijdvak toch 15 jaar. Dat is onder meer het geval wanneer de kostprijs exclusief btw, van de uitgevoerde werken minstens 60% bedraagt van de verkoopwaarde van het gebouw na de uitvoering van de werken, de grond buiten beschouwing gelaten.

Gespreid in de tijd of in één keer?

Wanneer kan de herziening gespreid worden in de tijd?

Bij wijziging beroepsgebruik. Als het bedrijfsmiddel gedurende de herzieningsperiode méér privé gebruikt wordt dan aanvankelijk geraamd, dan moet u de oorspronkelijk gerecupereerde btw op de aankoopprijs herzien en via uw btw-aangifte terugstorten aan de staat (KB nr. 3, art. 10, §1, lid 1, 1°) .

Tip. Dat kan ook in de omgekeerde richting! Als m.a.w. het beroepsgebruik na verloop van tijd hoger ligt dan aanvankelijk geraamd, dan moet de btw-aftrek ook herzien worden maar dan in uw voordeel. U kunt dan via uw btw-aangifte een bijkomend btw-bedrag in aftrek brengen.

Steeds per jaar te berekenen. Dat betekent dus concreet dat er dan in principe, naargelang van het geval, 1/5, 1/15 of 1/25 van de oorspronkelijk in aftrek gebrachte btw herzien wordt, voor ieder jaar waarin er een wijziging in het gebruik intreedt (KB nr. 3, art. 11, §1) .

Concreet. In 2019 laat een in België gevestigde btw-plichtige een magazijn bouwen voor € 300.000 + € 63.000 btw (21%). Het magazijn wordt in gebruik genomen in 2020 en wordt op dat moment volledig (100%) gebruikt voor beroepsdoeleinden. Het btw-bedrag van € 63.000 werd dan ook volledig in aftrek gebracht.

De herzieningsperiode van 15 jaar start op 1 januari 2020 en eindigt op 31 december 2034.

Stel nu dat het magazijn bv. in 2026 voor 20% gebruikt wordt voor privédoeleinden. Dan moet er in 2026 een herziening verricht worden voor een bedrag van € 840 (€ 63.000 × 20% × 1/15). Indien de bestemming verder niet meer wijzigt, zal ook voor de nog te lopen jaren van het herzieningstijdvak dezelfde herziening moeten gebeuren.

Wanneer moet de herziening in één keer gebeuren?

Uit het bedrijf. Als het bedrijfsmiddel ophoudt in de onderneming te bestaan, moer er in principe ook een herziening verricht worden (KB nr. 3, art. 10, §1, lid 1, 3°) maar dan moet die dus in één keer gebeuren. Dat wil zeggen, niet alleen voor het jaar zelf maar ook ineens voor de nog te lopen jaren van de herzieningsperiode (KB nr. 3, art. 11, §3) .

Concreet. Stel dat het gebouw uit ons voorbeeld van hierboven in 2026 verkocht wordt. Deze verkoop zal gebeuren met vrijstelling van btw en met toepassing van registratierechten. Dat betekent dat de herziening in één keer moet gebeuren voor het volgende bedrag: € 63.000 x 9/15 = € 37.800.

Vernietiging of ontvreemding van het bedrijfsmiddel

Geen herziening! In dat geval moet er dus helemaal geen herziening gebeuren van de btw-aftrek. Dat is niet alleen het geval als de vernietiging het gevolg is van externe factoren zoals een brand of een overstroming, maar ook wanneer u zelf daartoe het initiatief heeft genomen.

Concreet. Stel dat u in 2026 het magazijn uit ons voorbeeld afbreekt, omdat u het niet meer nodig heeft voor uw beroepsactiviteit. In dat geval moet er dan geen herziening gebeuren.