STANDPUNT RECHTER - 13.02.2006

Lenen voor een gokje op de beurs?

Begin november 1992 koopt een industriële bakkerij voor maar liefst + € 19.500.000 aandelen van een beursgenoteerd bedrijf. Om de aankoopprijs te betalen, sluit de vennootschap een lening. De bakker wist blijkbaar wel iets van beleggen, eind 1992 worden de aandelen immers reeds terug verkocht met een winst van bijna € 430.000. Vermits dit een meerwaarde op aandelen is, wordt de vennootschap er niet op belast, maar ze wil wel de interesten van de lening en de andere kosten i.v.m. de aankoop van de aandelen (bijna € 500.000) aftrekken als beroepskosten.

Standpunt Administratie

De fiscus vindt dat de vennootschap een constructie heeft opgezet om belastingen te ontwijken. Hoewel de operatie i.v.m. de aankoop van de aandelen op zich verlieslatend was (de kosten waren hoger dan de meerwaarde), deed ze toch profijt omdat de kosten afgetrokken werden, terwijl de meerwaarde zelf vrijgesteld is. Op die manier hoefde de vennootschap minder belastingen te betalen en was de verrichting toch winstgevend. Vermits de kosten uitsluitend gemaakt werden om de verschuldigde belastingen te verminderen, zijn ze volgens de controleur niet aftrekbaar.

Standpunt rechter

De rechter geeft de fiscus gelijk. Volgens hem was de aan- en de verkoop van de aandelen namelijk een alleenstaande en uitzonderlijke verrichting die niet past binnen de gebruikelijke en dagelijkse activiteit van de vennootschap. Enkel kosten die een noodzakelijk verband hebben met de uitoefening van de gewone beroepswerkzaamheid zijn aftrekbaar.

Commentaar

Algemene regel. Om aftrekbaar te zijn moeten kosten of uitgaven gedaan worden om belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden (art. 49 WIB). Dit noemt men het ‘intentioneel element’.

Een belegging. In principe zijn de aankoopkosten van aandelen (commissie tussenpersoon, interesten van een lening, enz.) aftrekbaar voor uw vennootschap. Door aandelen te kopen kunnen immers inkomsten worden verworven (dividenden of een meerwaarde). Het ‘intentioneel element’ is m.a.w. aanwezig. Het feit dat deze dividenden (d.m.v. de DBI-aftrek) en de meerwaarden meestal worden vrijgesteld doet geen afbreuk aan het feit dat het principieel gaat om belastbare inkomsten.

Causaal verband. In dit geval besliste de rechter dat dit echter niet voldoende was. Volgens hem moeten de kosten ook verband houden met de maatschappelijke activiteit van de vennootschap (zgn. causaal verband) en vermits dit niet het geval was, zijn ze dus niet aftrekbaar. Het Hof van beroep van Brussel deed recentelijk een gelijkaardige uitspraak (Brussel, 10 november 2005).

Nieuw? De voorwaarde van het causaal verband werd vroeger reeds gesteld door het Hof van cassatie (cassatie 21 november 1997, 13 februari 1998, 3 mei 2001 en 19 juni 2003) en sinds enige tijd past de fiscus dit ook effectief toe wanneer er (financiële) constructies worden opgezet om minder belastingen te betalen.

Geen paniek. Dit betekent echter niet dat vanaf nu de aankoopkosten van aandelen voor een vennootschap niet meer aftrekbaar zijn. Als in de statuten vermeld is dat de aan- en de verkoop van aandelen (als belegging) tot haar doel behoort, is er immers wel een verband met de beroepswerkzaamheid en kan de fiscus dus niets doen…

Abonnees kunnen dit arrest downloaden via http://belastingen.indicator.be of opvragen via fax (016/35 99 22) - code BT 12.08.06.