De zorgvolmacht als vangnet in uw successieplanning
De zorgvolmacht
Even opfrissen. Via een zorgvolmacht geeft u aan een vertrouwenspersoon (bv. uw partner of kinderen) een volmacht om uw vermogen te beheren ingeval u later onbekwaam wordt (bv. in coma na een ongeluk of hersenbloeding, dementie, enz.).
Notarieel. Een zorgvolmacht kan onderhands opgemaakt worden, maar in meer dan 99% van de gevallen gebeurt dat notarieel. De volmacht moet immers toch voor de notaris opgemaakt worden als ze betrekking heeft op handelingen waarvoor de tussenkomst van de notaris vereist is (bv. aan- of verkoop van een onroerend goed, wijziging huwelijkscontract, volmacht om te schenken, enz.).
Schenken in extremis
Snel schenken. Een zorgvolmacht kan ook gebruikt worden om in extremis nog snel te schenken. Als iemand dodelijk ziek is en in coma ligt, kunnen er door de lasthebbers (bv. echtgenoot of kinderen) nog snel schenkingen gedaan worden om erfbelasting te vermijden. Let wel, dit is enkel mogelijk als dit uitdrukkelijk in detail geregeld is.
Specificeer! Concreet betekent dit dat bv. in de zorgvolmacht moet staan wie de mogelijke begiftigden zijn, wat geschonken mag worden en wat de modaliteiten zijn. Zo kunt u bv. bepalen dat enkel geschonken mag worden aan uw ‘afstammelingen’, waardoor bv. plus(klein)kinderen uitgesloten worden. U moet wel geen opsomming geven van wat er allemaal geschonken mag worden. U zou bv. kunnen bepalen dat alle onroerende goederen geschonken mogen worden behalve de gezinswoning en al de cash op spaar- en zichtrekeningen. U kunt ook een soort ondergrens inbouwen, zodat u zeker niets tekortkomt. U kunt bv. bepalen dat er altijd minstens € 100.000 moet blijven staan aan bank- en verzekeringstegoeden (Tak 21 en Tak 23). Als er voorwaarden verbonden worden aan de schenking, moeten die ook gepreciseerd worden. Zo kunt u bv. bepalen dat er altijd als voorschot op erfenis geschonken moet worden en aan elk kind of staak (bij vooroverlijden van een kind) evenveel.
Tip. Laat er ook uitdrukkelijk inzetten dat hand- en bankgiften en elke vorm van onrechtstreekse schenkingen (dus giften zonder notaris) mogelijk zijn, want notarissen ‘vergeten’ dat vaak.
Vooral roerend? Deze techniek is vooral interessant voor roerende goederen, omdat in principe alles binnen de 24 of 48 uur via de notaris of een geregistreerde bankgift kan gebeuren. Voor onroerende goederen moeten er administratieve opzoekingen gebeuren (bv. bodemattest) waardoor u toch snel op zes weken moet rekenen.
Opties uitoefenen
Keuzebeding. Inzake successieplanning kunt u in de zorgvolmacht voorzien dat de lasthebber(s) bepaalde opties kunnen uitoefenen. Denk bv. maar aan een keuzebeding dat tegenwoordig in veel huwelijkscontracten staat. Als een van de echtgenoten op een gezegende leeftijd overlijdt en de andere is op dat moment dement, dan kan de langstlevende echtgenoot geen keuze meer uitoefenen m.b.t. de huwgemeenschap en zo de fiscaal gunstigste optie kiezen. Hebben de kinderen een zorgvolmacht, dan kan dat wel als dat voorzien is.
Beding van terugkeer. In vele schenkingsaktes of het bewijs van de bankgift staat een optioneel beding van terugkeer. Als de begiftigde (kind) dan overlijdt vóór de schenker (ouder), dan kan men de schenking belastingvrij laten terugkeren naar de ouder of het laten doorerven naar de kleinkinderen. Ook dan is een zorgvolmacht nuttig als de ouder-schenker ondertussen dement geworden is.